آرتروز گردن: علل، درمان و مراقبت های آن

اگر در گردن خود احساس سفتی و گرفتگی می کنید یا به هنگام چرخاندن سر،‌ دچار گردن درد می شوید،‌ ممکن است این درد ناشی از ابتلا به آرتروز گردن باشد. دیسک ها و مهره های ستون فقرات گردنی ممکن است به دلیل ساییدگی و پارگی دچار انحطاط شوند. آرتروز گردن نیز عارضه ای است که با گذر زمان در پی این عوامل یا در پی آسیب به ستون فقرات گردنی ایجاد می شود. انواع مختلف آرتریت التهابی (آرتروز) که به دلیل فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن رخ می دهند، می توانند گردن را نیز درگیر کنند. در این مقاله با عوامل ایجاد کننده ی آرتروز گردن و نحوه ی درمان این عارضه بیشتر آشنا خواهید شد.

علائم آرتروز گردن

آرتروز گردن عارضه ای شایع است اما علائم آن در هر فردی متفاوت است. در اکثریت موارد، آرتروز گردن هیچگونه علائمی از خود نشان نمی دهد. عمده ترین علامت آرتروز گردن، درد و سفتی گردن است که میزان آن می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. ممکن است در پی نگاه کردن های رو به پایین و خم کردن گردن به مدت طولانی و یا در پی فعالیت هایی که در آنها گردن به یک حالت نگه داشته می شود، مانند رانندگی یا مطالعه، این علائم تشدید شوند. گردن درد معمولا با استراحت کردن و دراز کشیدن شخص تسکین می یابد. سایر علائم آرتروز گردن به شرح زیر هستند:

• سردرد
• احساس ساییده شدن یا صدایی شبیه به ترکیدن حباب در پی چرخاندن گردن
• گرفتگی و اسپاسم عضلانی در گردن و شانه ها
• اختلال در راه رفتن
• ضعف در دست ها یا پاها
• عدم تعادل

دو مورد دیگر از علائم رایج در افراد مبتلا به آرتروز گردن، رادیکولوپاتی و میلوپاتی هستند.

• رادیکولوپاتی: رادیکولوپاتی شرایطی است که در آن ریشه عصب نخاعی، بخشی از عصب گردنی که از نخاع منشعب می شود، تحت فشار قرار می گیرد. این فشردگی عصب گردنی باعث بروز درد، ضعف، بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در اندام، می شود.
• میلوپاتی: میلوپاتی گردنی نیز نوعی عارضه و بیماری است که به تدریج گسترش یافته و نخاع را درگیر می کند. علائم این بیماری شامل تنگی کانال نخاعی در قسمت گردن یا اصطلاحا تنگی نخاع گردنی، رادیکولوپاتی گردنی، درد، ضعف، بی حسی و یا سوزن سوزن شدن باشد.

آرتروز گردن به خصوص در مواردی که با تنگی کانال نخاعی همراه باشد، می تواند عارضه ای بسیار ناتوان کننده باشد و منجر به از دست دادن توان، هماهنگی و تعادل شود.

انواع آرتروزهایی که گردن را درگیر می کنند.

گردن درد می تواند دلایل متعددی داشته باشد. با این حال، اگر سفتی و گرفتگی و گردن درد فردی با گذر زمان بهبود نیابد، مشخص می شود که وی به آرتروز گردن مبتلا شده است.

استئوآرتریت

استئوآرتریت گردن در پی آسیب دیدگی مفاصل و انحطاط مهره ها و دیسک های ستون فقرات گردنی ایجاد می شود. با کاهش فضای ما بین مهره ها، احتمال ساییدگی مهره ها به یکدیگر بالا می رود. این ساییدگی باعث می شود تکه های ریزی از استخوان شکسته و در مایع زلاله‌ای (مایع میان مفصلی) شناور شوند. این فرآیند موجب تسهیل رشد زوائد استخوانی در امتداد لبه ها میشود. از آنجایی که دیسک های بین مهره ای نیز تحلیل رفته و نازک تر شده اند، مهره ها به هم نزدیک تر می شوند. این امر فضای عصب نخاعی را محدود می کند که اصطلاحا به آن تنگی کانال نخاعی گفته می شود.

آرتروز گردن گاها هیچگونه علائمی ندارد و گاها با علائمی نظیر درد، سفتی و التهاب همراه است. علائم استئوآرتریت گردن معمولا بعد از انجام فعالیت، تشدید می شوند. تنگی کانال نخاعی نیز ممکن است منجربه عدم تعادل فرد شود.

آرتریت روماتوئید(روماتیسم مفصلی)

آرتریت روماتوئید نوعی اختلال التهابی مزمن است که در آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به جداره مفاصل حمله می کند. این اختلال اغلب از مفاصل کوچکتر در دست و پا شروع می شود و با پیشرفت بیماری می تواند به سایر قسمت های بدن از جمله گردن گسترش یابد. البته پیشروی و گسترش این اختلال به سایر قسمت های بدن، چندین سال بعد از ظاهر شدن علائم آرتروز اتفاق می افتد.

اولین نشانه ی ابتلا به آرتریت روماتوئید گردنی، گردن درد است که شدت آن در هر فردی متفاوت است. شخص مبتلا به این عارضه ممکن است نوعی درد خفیف یا ضربان دار را در پشت گردن و اطراف جمجه ی خود احساس کند. تورم و سفتی مفاصل نیز می تواند حرکت دادن گردن را برای شخص دشوار کند.

تفاوت سفتی و گردن درد ناشی از آرتریت روماتوئید با سفتی و گردن درد ناشی از آسیب گردنی در این است که، سفتی و گردن درد ناشی از آسیب بتدریج و با گذر روزها و هفته ها بهبود می یابد. اما در آرتریت روماتوئید گردنی، این سفتی و گردن درد با گذر زمان بهبود نمی یابد و حتی در صورت عدم درمان تشدید نیز می شود. در آرتریت روماتوئید گردنی (روماتیسم مفاصل گردن)، علائمی نظیر درد، التهاب، تورم و سفتی در صورت بهبودی نیز باز هم قابل برگشت هستند.

اسپوندیلوآرتریت

نوع دیگری از آرتروز گردن، آرتریت پسوریاتیک و اسپوندیلیت آنکیلوزان است که اصطلاحا به هر دوی آنها اسپوندیلوآرتریت گفته می شود. اسپوندیلوآرتریت نیز بیماری التهابی است که مفاصل بدن را درگیر می کند. مفصل قسمتی از سیستم اسکلتی است که رباط ها و تاندون ها را به استخوان ها متصل می کند.

• آرتریت پسوریاتیک نوعی از آرتروز است که اغلب با پسوریازیس، یک بیماری التهابی پوست، همراه است. این بیماری در برخی از افراد ستون فقرات را نیز درگیر کرده و بر مفاصل گردن اثر می گذارد. بیمار زمانی دچار درد می شود که التهاب ناشی از این بیماری به مفاصل بین مهره ای می رسد. درد ناشی از این عارضه فقط در یک طرف بدن، گردن و قسمت پایین و یا بالای کمر ایجاد میشود.
• اسپوندیلیت آنکیلوزان نیز نوع دیگری از آرتروز است که به استخوان های ستون فقرات و لگن و همچنین به مفاصل بدن آسیب می زند. علائم و نشانه های اولیه ی ابتلا به این عارضه شامل درد و سفتی در ناحیه کمر و باسن است که این درد و سفتی بویژه صبح ها و با عدم تحرک بیشتر حس می شود. خستگی مفرط و درد نیز جزو علائم شایع این بیماری است. علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است در فواصل زمانی نامعین، تشدید شده یا تسکین یابند و یا اینکه به طور کلی رفع شوند.

تشخیص آرتروز گردن

پزشک روند تشخیص بیماری را با گرفتن شرح حال از بیمار و انجام معاینه ی فیزیکی شروع می کند. پزشک دامنه ی حرکتی گردن را بررسی کرده و میزان قدرت، حس و رفلکس های بیمار را ارزیابی می کند تا ببیند آیا فشاری روی عصب نخاعی وجود دارد یا خیر. پزشک از شما خواهد پرسید که علائمتان از چه زمانی شروع شده، چه زمان هایی دچار درد می شوید و چه عواملی باعث تشدید یا تسکین درد شما می شوند.

پزشک ممکن است برای ارزیابی فواصل بین مهره ای و برای بررسی میزان آسیب آرتروز، عسکبرداری با اشعه ایکس را تجویز کند. اگر پزشک احتمال دهد که بیمار در معرض خطر فشردگی عصب نخاعی قرار دارد، ممکن است جهت بررسی بهتر ساختار ستون فقرات و دیسک های بین مهره ای به عکسبرداری ام آر آی هم نیاز باشد. در برخی موارد ممکن است برای بررسی بهتر وضعیت استخوان ها و ارزیابی احتمال فشردگی عصب بوسیله ی زوائد استخوانی، از سی تی اسکن نیز استفاده شود. به طور کلی، عکسبرداری با اشعه ایکس و ام آر آی،‌ دو رویه ی رایج هستند که برای تشخیص بیماری استفاده می شوند. در برخی موارد نیز پزشک به جای ام آر آی، ممکن است از سی تی میلوگرام استفاده کند که در این روش اسکن، از تزریق رنگ کنتراست در مایع نخاعی جهت مشاهده ساختارهای عصبی استفاده می‌شود.

در برخی موارد جهت ارزیابی میزان فشردگی عصب، پزشک از الکترومیوگرافی نیز استفاده می کند. الکترومیوگرافی (EMG)، سلامت عضلات و نورون‌های حرکتی کنترل‌کننده‌ی آن‌ها را از طریق الکترودهایی که بر روی دست ها قرار می گیرند، بررسی می کند. اگر چندین عصب تحت فشار داشته باشید یا اینکه به فشردگی عصب گردن و دست دچار شده باشید، انجام الکترومیوگرافی برای تشخیص این عوارض موثر خواهد بود.

پزشک همچنین ممکن است از شما بخواهد که آزمایش خون انجام دهید تا آنتی بادی و التهاب سیستمیک در خون را بررسی کند، چرا که وجود این علائم در خون می تواند نشانه ای از ابتلا به آرتریت التهابی نظیر روماتیسم مفصلی، آرتریت پسوریاتیک یا اسپوندیلیت آنکیلوزان باشد.

انواع روش های درمانی

دارو

• مسکن های بدون نسخه را می توانید برای کمک به تسکین درد، التهاب و تورم استفاده کنید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن نیز می توانند برای تسکین درد و کاهش التهاب موثر باشند. مسکن ها (مانند استامینوفن) می توانند در تسکین درد های خفیف تا متوسط، اثرگذار باشند. اگر داروهای بدون نسخه در کاهش درد و التهاب شما موثر نباشند، در این صورت پزشک داروهای ضد التهاب قوی تر را برایتان تجویز می کند. بسیاری از مسکن ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه نیز در دسترس هستند اما شما باید قبل از مصرف آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض جانبی مصرف داروها و موارد منع مصرف و تداخلات دارویی آگاه شوید. مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می تواند با عوارض جانبی خطرناکی بویژه در دستگاه گوارشی همراه باشد و خطر ابتلا به امراض قلبی را افزایش دهد.
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری: در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، گردن درد ناشی از آرتریت التهابی معمولاً با داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD)، نظیر داروی متوترکسات درمان می شود. لفلونوماید، هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین نیز از انواع دیگر این داروها هستند. مصرف داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD) منجر به کاهش فعالیت سیستم ایمنی که دلیل اصلی التهاب و درد است، می شود.

• تزریق استروئید و بلوک عصبی: تزریق استروئید و بلوک عصبی می توانند گردن درد ناشی از آرتروز را تسکین دهند. در تزریق استروئید اپیدورال، پزشک دارو را مستقیما به فضای اپیدورال کانال نخاعی و در اطراف ریشه های عصبی تزریق می کند. این دارو ترکیبی از کورتیکواستروئیدها و بی حس کننده موضعی است که تزریق آن موجب کاهش التهاب و تسکین درد می شود.

تزریق بلوک عصبی نیز شامل بی حس کننده است که در نزدیکی عصب ها تزریق شده و آنها را مسدود می کند. بسته به نواحی که در انها احساس درد میکنید، انواع مختلفی از این تزریق در دسترس است. ممکن است شما تنها با یک تزریق بلوک عصبی بهبود پیدا کنید و یا اینکه به چندین تزریق نیاز داشته باشید.

تمرینات ورزشی

• فیزیوتراپی: اگر گردن درد شما ناشی از ابتلا به آرتروز باشد، پزشک شما ممکن است فیزیوتراپی را به شما توصیه کند. فیزیوتراپی برای بیمارانی که به آرتروز گردن مبتلا هستند شامل تمرینات خاصی برای تقویت و کشش عضلات ضعیف یا سفتی گردن می شود. فیزیوتراپی می تواند دامنه ی حرکتی گردن را افزایش دهد. تعداد جلسات و برنامه ی درمانی شما در فیزیوتراپی، متناسب با شرایط شما تنظیم خواهد شد.

• فعالیت بدنی منظم در خانه: ممکن است به هنگام احساس درد دیگر نخواهید هیچ حرکتی بکنید. اما باید این نکته را بدانید که استراحت مطلق و نداشتن تحرک می تواند سفتی گردن را افزایش دهد. ورزش ها و تمریناتی که باعث تقویت و کشش عضلات گردن میشوند می توانند در تسکین درد و کاهش التهاب و صاف نگه داشتن گردن موثر باشند. بدین منظور شما باید تمرینات خود را به آرامی شروع کنید و حرکات را به طور نرم انجام دهید و از انجام حرکت های ناگهانی پرهیز کنید. اگر در حین تمرین متوجه تشدید گردن درد شدید باید تمرین را قطع کنید.

ورزش های سبک مانند پیاده روی، شنا، ایروبیک در آب یا دوچرخه سواری می توانند به تقویت عضلات کمک کرده و انعطاف پذیری آنها را افزایش دهند. یوگا و پیلاتس هم می توانند موثر باشند. از تمرینات پر فشار و تمریناتی که در آنها سر شما رو به بالا قرار می گیرد، خودداری کنید. تمرین جمع‌کردن چانه یا به اصطلاح چانه نظامی، میتواند برای گردن درد مفید باشد. چانه ی خود را به کمک دست به مدت ۱۰ الی ۲۰ ثانیه به سمت گردن فشار داده و نگه دارید. این حرکت را روزانه ۱۰ مرتبه انجام دهید. همچنین نباید از تقویت شانه های خود غافل شوید. حرکات شانه میتواند موجب تقویت عضلات مرتبط با گردن شود.

فرسایش با فرکانس رادیویی (RFA)

اگر مصرف دارو، فیزیوتراپی یا سایر روش های درمانی کارساز نباشد، ممکن است پزشک روش درمانی بنام فرسایش با فرکانس رادیویی  را به شما پیشنهاد کند که طی این درمان، مفاصل گردن را بی حس می کنند. در این درمان، نوک سوزن گرم شده و ناحیه ی کوچکی از بافت عصبی را میسوزاند تا مانع ارسال سیگنال های درد شود. این روش درمانی تسکین درد طولانی مدت ۶ ماهه الی ۲ ساله را به همراه دارد اما این اثرگذاری دائمی نیست.

درمان های خانگی

شما هرگز نمی توانید از وقوع انحطاط مفصلی ناشی از افزایش سن پیشگیری کنید اما می توانید با چند تغییر ساده در سبک زندگی خود، سرعت انحطاط را کاهش دهید. چندین درمان خانگی که می توانید برای تسکین گردن درد استفاده کنید عبارتند از:

• استفاده از کمپرس یخ: برای کمک به کاهش التهاب، سفتی و تورم، از کمپرس سرما روی گردن استفاده کنید.
• درست خوابیدن (حالت صحیح خوابیدن): از بالش و تشک های طبی استفاده کنید که به هنگام خواب حالت صحیح فرم بدن را حفظ کنند. اگر رو به پشت می خوابید از تشک و بالش های سفت استفاده کنید. افرادی که عادت به خوابیدن رو به پهلو دارند باید از تشک و بالش هایی با سفتی متوسط استفاده کنند. افرادی هم که رو به شکم می خوابند باید از تشکو بالش های نرم استفاده کنند. بالش های استوانه ای که انحنای گردن را پوشش میدهند، بسیار مناسب هستند.
• سیگار نکشید: اگر سیگاری هستید، باید سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن باعث کاهش اثربخشی برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان آرتروز می شود. از طرفی، سیگار کشیدن می‌تواند انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش کردن که علائم آرتروز را تسکین می‌دهند، دشوار تر کند.

• هنگام استفاده از کامپیوتر، مراقب حالت قرارگیری گردن و نحوه ی نشستن خود باشید. هنگام استفاده از کامپیوتر، از صندلی هایی استفاده کنید که از کمر و گردن شما محافظت می کنند. صفحه ی مانیتور را هم سطح با چشمان خود تنظیم کنید تا مجبور نباشید برای نگاه کردن به آن، گردن خود را رو به بالا یا پایین نگهدارید. از میزهای دارای قابلیت تنظیم ارتفاع استفاده کنید. همچنین کیبورد (صفحه کلید) شما نیز باید نزدیک به بدن شما باشد تا مجبور نباشید خم شوید.

• از موبایل به درستی استفاده کنید: این امر موجب می شود که بتوانید گردن خود را صاف نگه دارید و از ایجاد فشار بروی آن جلوگیری کنید. گردن خود را برای نگاه کردن به گوشی خم نکنید. به جای این کار می توانید گوشی را هم سطح با چشمان خود قرار دهید.

• فرم و حالت صحیح بدن را حفظ کنید: حفظ حالت و وضعیت صحیح بدن می تواند در تسکین گردن درد ناشی از آرتروز کمک کند. همواره سعی کنید که سر و گرد خود را صاف نگهدارید به طوری که گوش ها مستقیما بالای شانه قرار بگیرند و شانه ها رو به عقب باشند. در این حالت فشار وارده بروی گردن به حداقل می رسد چرا که وزن سر به طور طبیعی بر روی ستون فقرات منتقل می شود.

جراحی

جراحی آخرین راه حل برای درمان آرتروز گردن است. اگر شما درد شدیدی داشته باشید که با درمان های غیر جراحی تسکین نیابد و یا اگر عصب شما آسیب دیده باشند، پزشک ممکن است جراحی را برای شما توصیه کند.

سوالات متداول

شایع ترین آرتروز گردن کدام نوع است؟

استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتروز است که ستون فقرات را درگیر می کند. آرتروز ممکن است در هر ناحیه از ستون فقرات ایجاد شود اما، شایع ترین ناحیه ها، ستون فقرات کمری و گردنی است. شایع ترین نشانه و علامت آرتروز ستون فقرات نیز درد و سفتی است.

چقدر طول می کشد تا آرتروز گردن بهبود یابد؟

عمدتا این عارضه در عرض ۶ الی ۱۲ هفته خودبه خود بهبود می یابد. در برخی موارد، آرتروز گردنی منجر به تنگی کانال نخاعی شده و بر عصب نخاعی فشار وارد می کند.

در صورت ابتلا به آرتروز گردن باید از انجام چه تمریناتی خودداری کرد؟

شما نباید تمریناتی نظیر دراز و نشست، پرس سرشانه نظامی، حرکت پل و حرکت زیر بغل سیم کش را انجام دهید.

با ابتلا به آرتریت گردن به چه حالتی باید خوابید؟

اگر به پهلو می خوابید یک حوله ی نازک را تا کنید و زیر گردن خود قرار دهید. انجام این کار حالت صحیح قرار گیری گردن را حین خواب حفظ می کند. اگر هم رو به پشت می خوابید می توانید از حوله ی کوچکتری برای قرار دادن در زیر گردن خود استفاده کنید.

ماساژ برای آرتروز گردن مفید است؟

تحقیقات نشان می دهند که اعمال فشار متوسط حین ماساژ و استفاده از ماساژ به صورت روزانه می تواند برای آرتروز گردن مفید باشد.

آیا درمان کایروپراکتیک در آرتروز گردن موثر است؟

به طور کلی، آرتروز گردنی یک بیماری دژنراتیو (فرسایشی تخریبی) و مزمن است. این بیماری با علائمی مانند درد و سفتی در گردن و قسمت بالای کمر همراه است. خبر خوب این است که درمان کایروپراکتیک میتواند به بیماران مبتلا به آرتروز گردن در تسکین و کنترل علائم کمک کند و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد.

چگونه باید از روغن برای مفاصل گردن استفاده کرد؟

از روغن های تهیه شده از ماهی آزاد، قزل آلا، روغن زیتون، بادام، آووکادو و روغن های حاوی امگا ۳ استفاده کنید. مکمل های حاوی گلوکزامین سولفات و کندرویتین نیز هم میتوانند عمل روان کاری و نرمی مفاصل را انجام دهند و هم التهاب مفاصل را کاهش دهند.