بلوک عصبی با فرکانس رادیویی: کاربرد، نحوه عمل و مراقبت ها

بلوک عصبی با امواج رادیوفرکانس یک روش بدون جراحی و کم تهاجم است که از گرما برای کاهش یا توقف انتقال درد استفاده میکند. امواج رادیوفرکانس، عصب عامل درد را سوزانده و انتقال سیگنال درد به مغز را متوقف می کند.

سوزن هایی در پوست نزدیک محل درد وارد می شود و امواج رادیویی از این طریق به اعصاب مد نظر منتقل می شود. پزشک معمولاً از آزمایشات تصویربرداری و تصاویر در لحظه در طول فرایند بلوک عصبی با امواج رادیو فرکانس استفاده می کند، تا از محل دقیق ورود سوزن ها مطمئن شود.

این فرایند بیشتر برای درمان درد مزمن و مشکلاتی مانند آرتریت ستون فقرات به کار گرفته می شود. از بلوک عصبی با امواج رادیوفرکوئنسی برای درمان درد عصب محیطی، درد گردن، کمردرد، زانو درد و درد لگن نیز استفاده می شود. مزایای بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانسی عبارتند از عدم نیاز به انجام جراحی، تسکین فوری درد، مدت زمان ریکاوری حداقلی، کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن، بهبود عملکرد و بازگشت سریع تر به کار و فعالیت های دیگر.

در این مقاله درباره مزایا، افراد مناسب برای انجام این روش و روند بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانسی خواهید خواند. باید بدانید که برای انجام این روش لازم است به یک پزشک مجرب و ماهر مراجعه کنید که عوامل ایجاد مشکلات مختلف و درمان های آن ها را می شناسد. در این صورت خطرات و عوارض جانبی همچنین دوره ریکاوری بعد از درمان را به حداقل کاهش خواهد داد.

مزایای روش بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانس چیست؟

برای بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس میتوان چندین مزیت در مقایسه با ‌های دیگر تسکین‌درد در نظر گرفت که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد:

• اندازه سوزاندن عصب را می توان به صورت دقیق کنترل کرد، این موضوع بدون آسیب زدن به اعصاب حرکتی و حسی اطراف، امکان سوزاندن اعصاب را در اختیار پزشک قرار می دهد.
• دوره ریکاوری بعد از درمان معمولاً کوتاه است و یا حتی نیازی به آن نیست و به بیمار امکان بازگشت هر چه سریعتر به فعالیتهای نرمال را میدهد.
• ماندگاری سوزاندن عصب معمولاً بالا است و بدون ورم عصب بهبود می یابد. احتمال وقوع عوارض جانبی و مشکلات ناشی از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکوئنسی بسیار اندک است.
• در صورت بازگشت درد، می توان مجدداً از سوزاندن عصب استفاده کرد.

نحوه عملکرد بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چگونه است؟

گرمای اعمالی بر روی عصب را می توان توسط هر یک از سه روش زیر تولید کرد:

• بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس پیوسته سنتی (CRF): در این روش از جریان پیوسته ولتاژ بالا برای سوزاندن عصب استفاده می شود.
• بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس پالسی (PRF): در این حالت از پالس های کوتاه جریان ولتاژ بالا برای اعمال گرما بر روی عصب استفاده می‌شود و در میان آنها یک وقفه بسیاره کوتاه ایجاد خواهد شد.
• بلوک عصبی با امواج رادیو فرکانسی آبگرد (WCRF) (خنک شده توسط آب): از سوزن های بخصوصی برای اعمال گرما بر عصب استفاده می‌شود. این سوزن توسط یک جریان پیوسته آب خنک خواهد شد تا از ایجاد گرمای بیش از حد جلوگیری شود.

 از CRF و PRF برای سوزاندن عصب در طول کوتاهتر استفاده می شود؛ در حالیکه وقتی طول بیشتری مد نظر باشد، WCRF گزینه بهتری است.

وقتی بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس انجام شود، قابلیت انتقال درد نوارهای عصب از بین می‌رود و سیگنال درد از محل ایجاد آن به مغز نمی رسد. آثار بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس تا چند ماه و یا حتی چند سال باقی خواهد ماند که بعد از این مدت، بافت های عصب مجدداً بازسازی می شوند.وقتی عصب بازسازی شد، ممکن است که درد داشته باشید و یا این درد به طور کلی از بین رفته باشد. از فلوئوروسکوپی و اشعه ایکس برای هدایت سوزن های استفاده شده در این روش، تا رسیدن به عصب هدف استفاده می شود.

چه زمانی از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس استفاده می شود؟

بلوک عصبی با امواج رادیو فرکوئنس عموما برای بیمارانی به کار گرفته می شود که تحت انواع مختلف درمان های کم تهاجم و تهاجمی مانند جراحی قرار گرفته اند. عدم دستیابی به نتیجه دلخواه باعث شده که بیمار به این فرایند روی بیاورد؛ بیمار نباید تحت مشکلات روانی و اعتیاد باشد.

 بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس اصولاً برای بیمارانی توصیه می شود که یکی از مشکلات زیر را داشته باشند:

• درد گردن یا درد پایین کمر در نتیجه بیماری مفصل فاست
• نورالژی استخوان پس سر
• درد استخوان کوکسی (در ستون فقرات، دنبالچه)
• درد ناحیه شکمی در نتیجه بلوک عصبی احشائی
• بلوک عصب سمپاتیک برای سندروم درد پیچیده
• ریزوتومی
• گانگلیونوتومی
• RSD/CRPS/SMP شامل اندام های انتهایی اعضای بدن

 علاوه بر اینکه فرد باید برای انجام بلوک عصبی با امواج رادیوفرکانس گزینه مناسبی باشند، همچنین باید واکنش خوبی نسبت به بلوک بیحسی موضعی نیز داشته باشید.

چه کسی گزینه مناسبی برای انجام بلوک عصبی با امواج رادیوفرکانس محسوب می‌شود؟

بلوک عصبی با امواج رادیوفرکانس یک گزینه درمانی برای بیمارانی است که بعد از تزریق تشخیصی به منظور بلوک اعصاب عامل انتقال درد، به نتایج موفقیت‌آمیزی دست پیدا کردند. فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس با استفاده از فلوئوروسکوپی یا اشعه ایکس انجام می شود و نباید بر روی بیماران مبتلا به عفونت یا زنان باردار یا کسانی که مشکل خونریزی دارند، انجام شود.

 قبل از بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانس چه اتفاقی می افتد؟

پزشکی که وظیفه انجام بلوک عصبی را بر عهده دارد، سابقه پزشکی و تصاویر قبلی شما را بازبینی می کند. او این کار را به منظور تعیین بهترین نقاط ورود سوزن و عصب آسیب دیده می کند؛ اگر سوالی از پزشک دارید در این جلسه آنها را مطرح کنید. درباره داروها با پزشکان تان هم پزشکی که دارو را تجویز کرده و هم پزشکی که تزریق را انجام می دهد، صحبت کنید.

این فرایند معمولاً بصورت سرپایی و در محلی انجام می شود که به دستگاه فلوئوروسکوپی دسترسی باشد. از کسی بخواهید تا شما را به مطب پزشک یا مرکز بلوک عصبی رسانده و بعد از انجام فرآیند، شما را به خانه برگرداند. پزشک به بیماران دستورالعمل هایی برای آماده سازی برای فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس داده می شود. موارد ذکر شده در این دستورالعمل عبارتند از:

• هماهنگی یک همراه برای رساندن شما به خانه بعد از انجام فرآیند بلوک عصبی
• عدم خوردن یا نوشیدن از حداقل ۶ ساعت قبل از بلوک عصبی؛ اگر دارویی مصرف می کنید می توانید آن را با مقدار کمی آب بخورید. اگر به دیابت مبتلا هستید نباید به قبل از فرایند بلوک عصبی از انسولین یا قرص دیابت استفاده کنید.
• از ۱۱ روز قبل از فرایند بلوک عصبی، از مصرف آسپرین یا داروهایی که حاوی آسپرین هستند، خودداری کنید. آسپرین می تواند منجر به ایجاد خونریزی و کند شدن فرایند انعقاد خون شود.
• در هنگام بلوک عصبی با امواج رادیوفرکوئنس، زیورآلات نداشته باشید.
• صبح روز فرایند بلوک عصبی با استفاده از صابون ضد باکتری دوش بگیرید و احتمال بروز عفونت را پایین بیاورید.
• لباسی بپوشید که راحت کنده و پوشیده شود

روند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چگونه است؟

در زمان انجام بلوک عصبی از شما خواسته می شود تا فرم رضایت، شامل همه فهرست داروهایی که مصرف می کنید و فرم حساسیت دارویی را امضا کنید. فرایند چیزی حدود ۱۵ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و بعد از آن هم یک دوره ریکاوری مختصر وجود خواهد داشت.

گام اول آماده سازی بیمار

بیمار بر روی میز تصویر برداری اشعه ایکس دراز میکشد. ماده بی حسی به ناحیه مورد نظر تزریق می شود که باعث شود بیمار در طول فرایند، درد کمی حس کند‌. بیمار در طول فرآیند بیدار و هوشیار خواهد بود تا به پزشک بازخورد ارائه کند. معمولاً تنها دارویی که برای این فرایند استفاده خواهد شد دوز پایینی از ماده آرام بخش مانند والیوم یا ورسد است.

گام دوم وارد کردن سوزن ها

روش استفاده شده برای بلوک عصبی، مشابه با فرایند استفاده شده در بلوک تشخیصی است. پزشک با کمک فلوئوروسکوپی (یک نوع خاص از تصویر برداری اشعه ایکس) سوزن های نازک توخالی را به محل عامل ایجاد درد وارد می کند. فلوئوروسکوپی به پزشک امکان می دهد که ورود سوزن ها را به صورت در لحظه مشاهده کند و آنها را به سمت محل دلخواه هدایت کند. برای تایید محل دقیق ورود سوزن می توان از ماده رنگی استفاده کرد. ممکن است در طول این فرآیند، کمی درد ایجاد شود اما حسی که بیمار خواهد داشت بیشتر از درد، نزدیک به فشار است.

گام سوم اعمال جریان گرمایشی

وقتی سوزن ها در محل صحیح خود قرار گرفتند، یک ماده بی حسی دیگر به بیمار تزریق می شود. سپس جریان رادیوفرکانس از طریق سوزن های توخالی به منظور ایجاد سوختگی های دقیق و کوچک بر عصب عامل ایجاد درد، اعمال خواهد شد. این جریان بخشی از عصب انتقال دهنده درد را نابود کرده و فرآیند انتقال سیگنال درد را مختل می نماید. سوزاندن عصب در هر موقعیت، چیزی حدود ۹۰ ثانیه طول خواهد کشید و می توان همزمان چند عصب را سوزاند.

بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چه می شود؟

اکثر بیماران بلافاصله بعد از فرآیند بلوک عصبی می توانند راه بروند. بعد از آن که مدت زمان کوتاهی تحت نظر قرار گرفتید، می توانید مطب یا مرکز درمانی را ترک کنید؛ به اتاق دیگری منتقل می شوید و زمانی که آماده بودید می توانید به خانه بروید. ممکن است با کمی سوزش در محل ورود سوزن ها مواجه شوید، اما این مشکل بعد از یک تا دو روز از بین خواهد رفت. زمانی که به خانه رفتید:

• در صورت وجود درد، از بسته یخ بر روی محل تزریق استفاده کنید. این بسته را به مدت ۲۰ دقیقه و ۳ تا ۴ مرتبه در روز (در روز اول ریکاوری) بر روی محل درد قرار دهید.
• از بسته های گرم بر روی محل تزریق استفاده نکنید.
• تا دو روز به حمام نروید؛ اما بعد از ۲۴ ساعت میتوانید یک دوش مختصر بگیرید.

بیماران تا ۱۴ روز بعد از فرایند نیز ممکن است با درد مواجه باشند، اما این مسئله معمولاً در اثر آثار باقیمانده از بلوک عصبی یا اسپاسم عضلانی است. اکثر بیماران طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از انجام فرآیند بلوک عصبی میتوانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. بعد از گذشت حدوداً ده روز از انجام فرایند بلوک عصبی با امواج رادیوفرکانس، می توانید نتایج کاهش درد را مشاهده کنید. البته کاهش درد در بعضی از بیماران نیز به صورت فوری رخ خواهد داد و در بعضی از بیماران هم ممکن است تا سه هفته بعد از فرایند طول بکشد. بیماران باید برای معاینه توسط پزشک معالج، یک جلسه ملاقات ترتیب دهند تا اثرگذاری فرایند انجام شده ثبت شود و به نگرانی های دیگر بیمار نیز پاسخ داده شود. ماندگاری تسکین درد ممکن است از ۹ ماه تا بیش از دو سال ادامه داشته باشد. رشد مجدد عصب در محل عصب سوزانده شده ممکن است، اما این فرایند از ۶ تا ۱۲ ماه بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس طول خواهد کشید. فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس معمولاً در ۷۰ تا ۸۰% بیماران با موفقیت همراه است، اما در صورت نیاز می‌توان از روش دیگری به جای آن استفاده کرد.

خطرات بلوک عصبی با امواج رادیو فرکوئنسی چیست؟

فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیو فریکونسی معمولاً یک روند ایمن با خطر حداقلی بروز مشکلات است. اما در مطالعات انجام شده به مواردی به عنوان آثار جانبی ناشی از بلوک عصبی اشاره شده است:

• افزایش موقتی درد عصب
• التهاب عصب
• ورم عصب
• بی حسی موضعی
• عفونت
• درد عضلانی که ممکن است تا یک هفته ادامه پیدا کند.
• حسی مانند آفتاب سوختگی عمیق
• حساسیت بیش از حد درد سوختگی یا بی حسی که تا چند هفته باقی می ماند.
• واکنش آلرژیک به داروهای استفاده شده
• عدم موفقیت کامل فرایند و کاهش نسبی درد (که در کمتر از ۳۰ درصد از بیماران رخ می دهد).

هزینه بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس

مقدار هزینه ی فرایند بلوک عصب توسط امواج رادیوفرکانس با توجه به نقطه ای از بدن که تحت درمان قرار می‌گیرد، تعیین می شود. بعلاوه این درمان در میان بیماران مختلف بسیار متفاوت خواهد بود، بنابراین به منظور تعیین هزینه دقیق این فرایند به یک معاینه کامل نیاز خواهد بود. موارد زیر نیز ز در تعیین هزینه بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس باید در نظر گرفته شود:

• هزینه ویزیت پزشک
• هزینه آزمایشات قبل از انجام فرآیند
• عوامل آنتی بیوتیک و ضد باکتری
• هزینه مطب یا مرکز درمانی
• جلسات معاینه بعد از فرایند

سوالات متداول

ماندگاری یک شات بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چقدر است؟

آثار تزریق معمولاً بلافاصله دیده می‌شود؛ تسکین درد در نتیجه تزریق دارو معمولاً بسیار سریع انجام خواهد شد. با این حال بلوک عصبی تنها یک گزینه موقتی است و نتیجه آن تا یک یا دو هفته و تا زمانیکه توسط بدن جذب شود، باقی خواهد ماند.

دوره ریکاوری بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانسی چقدر است؟

تسکین درد بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس معمولاً بعد از ۱ تا ۳ هفته دیده خواهد شد. توصیه می شود که تا چند روز بعد از انجام فرآیند به استراحت بپردازید؛ بیماران می‌توانند به فعالیت‌های نرمال خود برگردند، اما باید بدنشان رو متناسب با سطح دردی که دارند هماهنگ کنند.

آیا فرآیند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس دردناک است؟

 داشتن درد اندکی مانند آفتاب سوختگی سطحی یا ایجاد حساسیت در محل انجام فرایند غیر معمولی نیست. توصیف بعضی از بیماران از درد این فرآیند، چیزی شبیه آفتاب سوختگی است، ولی درد ناشی از فرایند به صورت میانگین، بیش از یک یا دو هفته باقی نمی ماند.

چند مرتبه می توان از بلوک عصبی توسط امواج رادیو فرکانس برای سوزاندن عصب استفاده کرد؟

 کارایی بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس معمولاً بعد از یک جلسه دیده می‌شود و در صورت نیاز می‌توان این فرایند را هر ۶ ماه تا یک سال تکرار کرد.

نرخ موفقیت فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چقدر است؟

 انجام بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکوئنسی معمولاً در میان ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران با موفقیت مواجه خواهد شد اما در صورت نیاز می‌توان آن را تکرار کرد.

 بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس چه کار نباید بکنیم؟

حداقل تا ۲۴ ساعت بعد از انجام فرآیند، اقدام به رانندگی یا کار با ماشین آلات نکنید. می‌توانید رژیم غذایی معمول خود را ادامه دهید، اما حداقل تا ۲۴ ساعت فعالیت های سنگین را کنار بگذارید. تا یک یا دو روز بعد از فرآیند به حمام نروید، اما می‌توانید یک دوش مختصر بگیرید.

چه کسی فرایند بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس را انجام می دهد؟

از پزشکان مختلفی که بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس را انجام می دهند، می توان به متخصص طب فیزیکی، رادیولوژیست، متخصص بیهوشی، نورولوژیست و جراح اشاره کرد.

آیا می توانم بعد از بلوک عصبی توسط امواج رادیوفرکانس ورزش کنم؟

 انجام ورزش از زمانی که حس کنید وضع جسمانی بهتری دارید و دردتان نیز تا حد مناسبی فروکش کرده باشد، مشکلی نخواهد داشت. این مدت زمان معمولاً چیزی حدود چند روز طول خواهد کشید اما انجام فعالیت های فیزیکی شدید مانند وزنه برداری یا دوچرخه‌سواری را چند روز بیشتر به تعویق بیندازید.