بروز صدمه و آسیب، ابتلا به آرتروز، ساییدگی و فرسودگی طبیعی مفاصل از شایع‌ترین علل درد مچ پا هستند. بسته به علت عارضه، ممکن است درد یا سفتی را در هر نقطه‌ای از نواحی اطراف مچ پا حس کنید. حتی ممکن است مچ پای شما متورم شود و نتوانید وزن بدنتان را بروی آن بیاورید. درد شدید مچ پا معمولاً با روش خاصی به نام بلوک عصب تیبیال خلفی پا درمان میشود. این عصب یکی از دو شاخه اصلی عصب سیاتیک بوده و از سمت پشت قوزک داخلی پا و ساق پا میگذرد و مسئول عملکردهای حسی و حرکتی ساق پا و کف پا است. بلوک عصب تیبیال خلفی پا (قطع عبور پیام عصبی) موجب بی حس سازی پاشنه پا، کف پا و قسمت زیرین انگشتان پا میشود. بطور کلی، بلوک عصب تیبیال خلفی پا روشی برای بی حس کردن بخشی از پا است که طی آن، تزریقی در نزدیکی مچ پا در قسمت داخلی ساق و نزدیک به عصب تیبیال خلفی برای بی حسی ناحیه انجام میشود که مانع انتقال سیگنال های درد به مغز میشود. توجه داشته باشید که این تزریق صرفا باید توسط پزشک مجرب و ماهر انجام شود تا احتمال بروز عوارض جانبی و همچنین دوره نقاهت ناشی از آن کاهش یابد.
مزایای بلوک عصب تیبیال خلفی پا برای درمان درد مچ پا
بلوک عصب تیبیال خلفی پا مزایای متعددی دارد از جمله:
- بی حسی سریع و موثر پاشنه و کف پا
- روشی که در آن از تعداد تزریق کم و مقدار پایین داروی بی حسی استفاده میشود
- سهولت فنی روش
- ضریب ایمنی بالا با حداقل عوارض جانبی
- نرخ موفقیت نزدیک به 100٪
- می توان این روش را به افراد نسبتاً غیر ماهر نیز آموزش داد
کاربردهای بلوک عصب تیبیال خلفی پا
بلوک عصب تیبیال خلفی پا برای موارد زیر انجام می شود:
- جهت ترمیم زخم در ناحیه کف پا و پاشنه پا
- به عنوان روشی برای بلوک عصب مچ پا جهت درمان دررفتگی یا شکستگی مچ پا
- جهت تسکین سندرم تونل تارسال خلفی ناشی از فشردگی عصب تیبیال خلفی پا
- برای برش و تخلیه آبسه در کف پا
- جهت برداشتن جسم خارجی از کف پا
کاندیدای بلوک عصب تیبیال خلفی پا
از بلوک عصب تیبیال خلفی پا در افرادی که دارای شرایط زیر هستند اجتناب میشود:
- آلرژی به داروهای بی حسی موضعی
- عفونت در محل تزریق
- اختلالات خونریزی
- در صورتی که از قبل، آسیب عصبی وجود داشته باشد
آماده سازی برای دریافت تزریق بلوک عصب تیبیال خلفی پا
پزشک، علائم بالینی و سابقه پزشکی شما را ارزیابی خواهد کرد. جهت دریافت این تزریق، شما باید در سلامت کامل بوده و هیچگونه عفونتی نداشته باشید. مصرف هرگونه داروی رقیق کننده خون نیز باید از یک هفته قبل از تزریق قطع شود. شما باید از قبل پزشک خود را از هرگونه آلرژی و حساسیتی که دارید مطلع کنید. این روش ممکن است تحت داروی آرامبخش انجام شود، از این‌رو معده شما باید حداقل از ۶ ساعت قبل خالی باشد. همچنین پزشک دستورالعمل‌های خاصی به شما ارائه خواهد کرد که باید قبل از انجام عمل از آنها پیروی کنید.
روش انجام بلوک عصب تیبیال خلفی پا
بلوک عصب تیبیال خلفی پا، یک روش سرپایی است که اغلب در بخش اورژانس انجام میشود.
بی حسی
به عنوان عامل بی حس کننده در تزریق بلوک عصب تیبیال خلفی پا، هم میتوان از لیدوکائین برای بلوک کوتاه مدت و سریع، و هم از روپیواکائین برای بلوک طولانی مدت عصب استفاده کرد. برای کودکان و در بزرگسالان دارای بیماری زمینه‌ای، پزشک ممکن است از کاربرد موضعی لیدوکائین مخلوط با تتراکائین یا پریلوکائین نیز استفاده کند. پزشک ممکن است محلول بافر شامل بی‌کربنات سدیم نیز به محلول بی حس کننده اضافه کند. محلول بی حس کننده باید قبل از تزریق به دمای طبیعی بدن برسد تا درد تزریق کاهش یابد. کودکان و بیماران مسن نیز ممکن است قبل از تزریق به داروی آرامبخش خفیفی نیاز داشته باشند. معمولا در اکثریت موارد، پزشک از اضافه کردن اپی نفرین به محلول بی حسی جهت تزریق بلوک عصب تیبیال خلفی پا اجتناب میکند، اما در برخی موارد نیز ممکن است از اپی نفرین رقیق شده جهت دستیابی به اثر بی حسی طولانی‌تر در ناحیه‌ای که رگ‌های خونی وجود ندارد استفاده کند(اپی نفرین موجب انقباض رگ‌های خونی میشود).
آماده سازی
- بیمار در حالی که قسمت داخلی مچ پایش رو به بیرون است، بطور صاف بروی تخت دراز میکشد.
- پزشک برای ارزیابی عملکرد عضله، عصب و گردش خون بیمار، معاینه فیزیکی انجام می دهد.
- پزشک ناحیه اطراف مچ پا را با انگشتان خود لمس میکند تا شریان تیبیال را پیدا کرده و محل تزریق را مشخص کند.
- محل تزریق با محلول ضد عفونی کننده استریل می شود.
رویه تزریق
- پزشک ممکن است در طول انجام تزریق از تصویر سونوگرافی برای قرارگیری دقیق سوزن استفاده کند.
- سپس سوزن را به بافت زیر پوست وارد کرده و مقدار کمی از ماده بی حس کننده را تزریق میکند تا برآمدگی در ناحیه ایجاد شود.
- پزشک سوزن را به ناحیه عمیق‌تر و نزدیک به عصب تیبیال قرار میدهد.
- با آسپیره کردن سرنگ مطمئن میشود تا سوزن داخل رگ خونی نباشد.
- سپس به آرامی محلول بی حس کننده را در فضای بین شریان تیبیال و عصب تیبیال خلفی پا تزریق می کند و از تماس مستقیم با عصب اجتناب میکند.
- بعد از اتمام تزریق، سوزن را بیرون کشیده و برای اینکه محلول بی حسی در بافت‌ها پخش شود، ناحیه را به آرمی ماساژ میدهد.
- طی ۱۰ دقیقه، تزریق بلوک عصبی اثر میکند.
- اگر شکستگی یا هماتوم نیز وجود داشته باشد، تزریق به هماتوم نیز انجام میشود.
روند بهبودی از بلوک عصب تیبیال خلفی برای درمان درد مچ پا
به محض اتمام تزریق، درد بیمار به میزان زیادی کاهش می‌یابد. ممکن است قرمزی و گرمای خفیفی نیز در ناحیه تزریق وجود داشته باشد اما این موارد کاملا طبیعی هستند و در پی تزریق داروی بی حسی ایجاد میشوند. دوام و ماندگاری اثرات بلوک عصب تیبیال خلفی پا به نوع و مقدار محلول بی حسی تزریق شده بستگی دارد. مدت زمان تقریبی اثر داروی بی حسی عبارت است از:
- لیدوکائین: تا سه ساعت
- لیدوکائین مخلوط با اپی نفرین رقیق شده: تا هفت ساعت
- روپیواکائین: تا شش ساعت
دردی که در پی از بین رفتن اثر تزریق بلوک عصبی ایجاد میشود را میتوان با داروهای مسکن تسکین داد.
خطرات و عوارض بلوک عصب تیبیال خلفی برای درمان درد مچ پا
بلوک عصب تیبیال خلفی یکی از روش‌های کم خطر است. عوارض بالقوه این روش عبارتند از:
- عفونت محل تزریق
- تزریق به داخل شریان که منجر به اسپاسم عروقی میشود
- تزریق در ورید که منجر به مسمومیت سیستمیک میشود
- آسیب به عصب تیبیال یا رگ خونی
- خونریزی و هماتوم
- گزگز، بی حسی یا ضعف عضلانی(نوروپاتی)
- واکنش آلرژیک به داروی بی حسی
- ناموفق بودن بلوک عصبی
سوالات متداول
کدام عصب‌ها در بلوک عصب مچ پا مسدود میشوند؟
این بلوک شامل مسدود سازی پنج عصب مجزا میشود که شامل دو عصب عمیق و سه عصب سطحی است. دو عصب عمیق عصب تیبیال و عصب پرونئال عمقی هستند و سه عصب سطحی، عصب پرونئال سطحی، سورال و عصب صافِن هستند.
بلوک عصب تیبیال خلفی چقدر ماندگاری دارد؟
بلوک‌های عصبی برای جراحی مچ پا ممکن است تا ۲۴ ساعت دوام داشته باشند. این بلوک عصبی بخشی از رویه بیهوشی عمومی است که تا بعد از عمل نیز موجب تسکین درد میشود.
اگر اثر بلوک عصبی از بین نرود چه اتفاقی رخ میدهد؟
این خطر نیز وجود دارد که بلوک موقت عصب باعث وارد شدن آسیب دائمی به عصب شود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بیمار ممکن است عوارض جانبی مانند ضعف، بی‌حسی که هرگز فروکش نمی‌کند یا فلج عضلانی را تجربه کند. بلوک‌های عصبی جراحی اغلب برای تخریب عصب محیطی آسیب دیده یا ریشه های عصبی انجام می شوند.
آیا میتوان بعد از بلوک عصبی راه رفت؟
باید مراقب انگشتان و پای خود باشید چرا که تا زمانی که اثر بلوک عصبی از بین نرود قادر به کنترل حرکات پای خود نخواهید بود.
آیا برای انجام بلوک عصبی، بیهوشی لازم است؟
برای انجام بلوک عصبی، ناحیه تحت بی حسی قرار میگیرد. در اغلب موارد بیمار انتخاب میکند که بیهوشی انجام شود یا خیر. بطور کلی شما نمیتوانید محل جراحی را ببینید چرا که همیشه یک پارچه استریل بزرگ بین شما و جراح قرار می گیرد.
هر چند وقت یکبار می توان تزریق بلوک عصب تیبیال خلفی را انجام داد؟
بسته به صلاحدید پزشک ارتوپد خود، میتوانید تزریق بلوک عصبی را ۳ الی ۶ بار در یک دوره ۱۲ ماهه دریافت کنید. هر چه زودتر شروع به دریافت تزریق بلوک عصبی کنید، شانس موفقیت این روش بیشتر خواهد بود، بویژه زمانی که این رویه با روش‌های درمانی دیگر مانند فیزیوتراپی نیز ترکیب شود.
آیا بلوک عصب تیبیال روش درمانی موثری برای درد مچ پا است؟
بلوک عصبی تیبیال یک روش موثر و سریع برای تسکین درد مچ پا است. این روش برای شرایط مختلفی اعم از تسکین درد کوتاه مدت و طولانی مدت موثر است. این روش درمانی نسبت به سایر روش‌ها، مزایایی نیز دارد. برای مثال، سایر روش‌ها شامل استفاده از داروهای مخدره میشوند که داروهای مخدر شدیدا اعتیاد آور هستند.
0 دیدگاه