راهنمای درد کف پا: از علت تا درمان و پیگیری

پاها ضربه گیرهای حیاتی هستند. کف پای شما با هر قدم به زمین برخورد می کند. وقتی پا درد دارید، واقعاً ممکن است زندگی شما را مختل کند. در واقع، 77 درصد از بزرگسالان می گویند که درد پا باعث کاهش سرعت آنها شده است. در این مقاله، با علل شایع درد، زمان مراجعه به پزشک و انتظارات تشخیصی و درمانی آشنا خواهید شد. لازم به ذکر است که تجویز باید توسط پزشک مجرب و ماهر انجام شود.

دلایل درد کف پا

پا با داشتن موارد زیر نسبتا پیچیده است:

• 26 استخوان
• 30 مفصل
• تقریبا 100 عضله و رباط

هر قسمت از پا، از انگشتان پا گرفته تا تاندون آشیل، به شما کمک می‌کند صاف بایستید، تعادل داشته باشید و راه بروید. آسیب پا یا مشکلات دیگر می تواند بسیار دردناک باشند. هر زمان که می ایستید یا راه می روید ممکن است پای شما تحریک شود.

فاشیای پلانتار

یکی از شایع ترین علل درد پا، التهاب کف پا / پلنتار فاشیا است. در این بیماری قوس کف پا ملتهب می شود. این امر باعث ایجاد دردهای تیز و ضربه ای در پاشنه یا کف پا می شود اگر:

• کفشی با قوس کفی نامناسب بپوشید.
• روی سطحی سفت به مدت طولانی بایستید یا راه بروید.
• با پای برهنه راه بروید.

علائم التهاب کف پا اغلب در صبح یا بعد از عدم فعالیت، شدیدتر می شود. وقتی از تخت خواب برمی خیزید، ممکن است با اولین قدم درد شدیدی احساس کنید. کشش ملایم، کمپرس یخ یا گرما و ورزش های سبک مانند پیاده روی می توانند درد را کاهش دهد.

متاتارسالژی

درد استخوان های کف پا باعث درد و التهاب در ناحیه نرمه پا می شود که در قسمت پایه انگشتان پا است. این حالت در اثر فعالیت های شدید مانند دویدن یا پریدن ایجاد می شود. این فعالیت ها می توانند به پایین پاهای شما فشار وارد کنند. تحقیقی ثابت می کند که 80 درصد از افراد در برخی مواقع به متاتارسالژی دچار می شوند. اغلب با استراحت و استفاده از  کفش ارتوپدی رفع می شوند.

آسیب عصبی/ نوروپاتی محیطی

در میلیون ها آدم، پا درد از سیستم عصبی منشا می گیرد.

• نوروپاتی یعنی درد عصبی
• محیطی به اعصابی که خارج از نخاع هستند اشاره دارد و در حاشیه (لبه های بیرونی) بدن قرار دارند.

تشخیص و درمان نوروپاتی محیطی نسبت به سایر بیماری های پا سخت تر است. این بیماری به دلیل آسیب دیدگی یا عملکرد نادرست اعصاب ایجاد می شود. گاهی اوقات، یک بیماری یا آسیب می تواند سیگنال های عصبی را مختل کند یا تغییر دهد و منجر به درد شود. ممکن است احساس سوزن سوزن شدن، سوزش یا ضربه زدن داشته باشید. نوروپاتی محیطی به طور کلی با داروهایی مانند داروهای ضد تشنج و ضد افسردگی درمان می شود. این داروها نحوه عملکرد سیستم عصبی را تغییر می دهند.

نوروم / ورم عصب

نوروما یک توده غیر طبیعی از سلول های عصبی است. معمولاً در بین انگشتان پا، پس از آسیب ایجاد می شود. نوروما نیز در اثر فعالیت های شدید ایجاد می شود و شامل:

• دویدن
• پوشیدن کفش های نامناسب
• استفاده مکرر از کفش های پاشنه بلند

نوروم ممکن است مانند یک سنگریزه در کفش باشد. بیشتر بین انگشتان دوم و سوم یا سوم و چهارم مرسوم است. علائم شامل بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش در انگشتان پا در هر دو طرف است.

سزاموئیدیت یا شکستگی تحت فشار سزاموئید

سزاموئیدها دو استخوان کوچک در زیر برآمدگی شست پا هستند و از تاندونی که این انگشت پا را خم می کند، حمایت می کنند. ممکن است وزن زیادی روی این استخوان ها قرار بگیرد که باعث ایجاد سزاموئیدیت، درد و التهاب در پایه شست پا می شود. اگر اضافه وزن شدید باشد، ممکن است دچار شکستگی تحت فشار شوید. سزاموئیدیت با موارد زیر درمان می شود:

• استراحت، یخ، و بالا بردن پا
• بستن بند یا تسمه به منظور محدود کردن حرکت
• فیزیوتراپی
• داروهای ضد التهابی
• در موراد نادر، جراحی

علائم درد کف پا

علائم بر اساس علل آنها دسته بندی می شوند که عبارتند از:

• رگ به رگ شدن پا: درد، تورم، کبودی که پس از ورزش شدید یا مکرر شروع می شود.
• نوروما: درد شدید، سوزش یا ضربه ای در نزدیکی انگشتان پا (برجستگی پای شما)، مانند یک توده یا سنگ کوچک در زیر پا حس می شود.
• التهاب کف پا: درد شدید بین قوس پا و پاشنه پا، زمانی که شروع به راه رفتن می کنید بدتر می شود و هنگام استراحت بهتر است، مشکل در بلند کردن انگشتان پا از زمین وجود دارد.
• صافی کف پا (قوس های افتاده): بدون فاصله ای (قوسی) در زیر پا هنگام ایستادن، پای شما به صورت مستقیم روی زمین فشار می آورد.

عوامل خطرناک درد کف پا

چند عامل خطرناک مرتبط با پا درد عبارتند از:

• سن بالا
• ژنتیک
• حالت بدنی نامناسب
• حرفه، مثلا باربری سنگین، ورزش های سخت یا سربازی

هرچند علل و عوامل خطر ذکر شده جامع نیستند، اما یک یا چند مورد از این شرایط معمولاً با پا درد همراه هستند.

تشخیص آرتروز گردنی

تشخیص علت اصلی درد پا در ایجاد یک برنامه درمانی موثر ضروری می باشد. فرایند تشخیص معمولاً شامل شرح حال جامع بیمار به همراه معاینه فیزیکی است. تصویربرداری پزشکی یا تزریق مسدود کننده های عصبی تشخیصی ممکن است در برخی موارد مناسب باشند.

معاینه فیزیکی و پیشینه پزشکی

هدف از انجام معاینه جسمانی و بررسی سابقه پزشکی، شناسایی الگوی درد در ساق پا و پا و همچنین بررسی شرایط پزشکی در حال حاضر و یا پیشین می باشد.

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:

• درد در ناحیه کمر، باسن، ران، ساق پا و یا پا
• التهاب یا تغییر رنگ پوست در ساق پا یا پا
• پاسخ به محرک های خاص، مانند فشار دادن ملایم انگشتان پا یا ناحیه ساق پا

پزشک ممکن است به نواحی خاصی در زانو یا مچ پا نیز ضربه بزند تا واکنش های مفصلی را بررسی کند. این واکنش ها به ارزیابی قدرت عضلانی کمک می کنند.

پیشینه پزشکی ممکن است شامل بررسی موارد زیر توسط پزشک شود:

• نوع، ماهیت، شروع و مدت حضور درد
• وجود اسپاسم یا گرفتگی عضلات در ساق پا
• تغییر در قدرت عضلانی ساق پا و پا
• عواملی که درد را بهتر یا بدتر می کند
• ضربه یا آسیب به کمر، لگن و یا ساق پا
• شرایط پزشکی حال حاضر یا درمان ها و جراحی های گذشته

در صورت مشکوک شدن به علتی، تصویربرداری پزشکی یا تست های تشخیصی مسدودکننده عصبی ممکن است تجویز شود. این آزمایش‌ها معمولاً به پزشک کمک می‌کنند تا علت مشکوک درد پا را تأیید کرده و بیماری های جدی مانند تومور یا عفونت را شناسایی کند. تصویربرداری پزشکی یا تزریق های تشخیصی نیز به برنامه ریزی جراحی یا سایر درمان های تهاجمی کمک می کند.

آزمایش عکس برداری پزشکی

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، سونوگرافی یا اشعه ایکس معمولی اغلب برای تشخیص درد پا استفاده می شوند. تست‌های تصویربرداری به شناسایی فتق دیسک، رشد غیرطبیعی استخوان (خارهای استخوانی)، شکستگی استخوان و تومورهای دیگر کمک می‌کنند.

بلوک های / مسدودکننده های عصبی تشخیصی

پزشکان ممکن است مسدودکننده های عصبی تشخیصی را برای شناسایی فشار یا تحریک عصب تجویز کنند. این تزریق ها معمولاً حاوی محلول بی حسی هستند و در نزدیکی عصب یا ریشه عصبی مشکوک تزریق می شوند. اگر درد رفع گردید، می توان تشخیص درد عصبی در عصب آسیب دیده را در نظر گرفت. تزریقات تشخیصی معمولاً تحت هدایت فلوروسکوپی (اشعه ایکس مستقیم) با رنگ کنتراست برای قرار دادن دقیق سوزن انجام می شوند. مانند هر روش تزریقی، در تزریق مسدودکننده عصبی تشخیصی، خطر خونریزی کم، آسیب عصبی و آسیب بافت نخاعی ممکن است پیش بیاید. هنگامی که علت پا درد تشخیص داده شد، رویکردی درمانی و سازمان یافته برای شرایط خاص تهیه می‌شود. برای درمان پا درد از هر دو درمان های غیر جراحی و جراحی استفاده می شود.

درمان درد کف پا

درمان پا درد به تشخیص آن بستگی دارد. چندین گزینه دارید. پزشکان معمولاً توصیه می کنند که با گزینه های غیرتهاجمی شروع کنید و در صورت نیاز به سراغ درمان های دیگر نیز بروید.

تسکین درد

کمپرس سرد یا گرم ممکن است درد را کاهش دهد. از یخ تنها به مدت 20 دقیقه در هر نوبت و حداکثر تا سه بار در روز استفاده کنید. بسته های یخ یا ژل را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. مسکن‌های بدون نسخه نیز ممکن است موثر باشند که عبارتند از:

• استامینوفن
• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• آسپرین (استیل سالیسیلیک اسید)

اگر درمان‌های غیر تهاجمی موثر نبودند، مسدود کردن عصب یا تزریق کورتیزون ممکن است برای موارد زیر مؤثر باشد:

• فاشیایتیس پلنتار
• سزاموئیدیت
• نوروما

برای درد شدید، ممکن است داروی مخدری (اعتیادآور) مانند موارد زیر تجویز شوند:

• استامینوفن کدئین
• استامینوفن / هیدروکدون
• اکسی کدون

این داروها می توانند اعتیادآور باشند. برای استفاده طولانی مدت در نظر گرفته نشده اند و فقط باید طبق دستور مصرف کنید. برای هر بیماری حاد پا، پزشک ممکن است یک کفش جراحی یا چکمه مخصوص را توصیه کند که می توانند وزن را از روی پا بردارند.

اصلاح سبک زندگی

کفش‌ها یا وسایل حمایتی می‌توانند به کاهش درد پا کمک کنند. باید کفی یا پدهای نرم را در کفش قرار دهید. پوشیدن کفش های راحت و پهن با پاشنه کوتاه و کفی نرم و همچنین استراحت های منظم ممکن است تاثیر گذار باشند. هر زمانی که می توانید پای خود را بالا بیاورید و استراحت کنید. هر 2 تا 3 ساعت یک کیسه یخ (یا کیسه نخود فرنگی یخ زده) را به مدت 20 دقیقه در یک حوله روی ناحیه دردناک قرار دهید. اگر اضافه وزن دارید سعی کنید وزن کم کنید. تمرینات کششی ملایم منظم را امتحان کنید. ممکن است بخواهید یک رژیم غذایی ضد التهابی داشته باشید که تمرکز آن روی میوه ها و سبزیجات، ماهی، آجیل و غلات کامل باشد. غذاهای حاوی زردچوبه، آب لیمو و آنتی اکسیدان ها نیز ممکن است به کاهش التهاب پا کمک کنند. در 48 ساعت اول پس از آسیب نیز نباید ایبوپروفن مصرف کنید، نباید برای مدت طولانی راه بروید یا بایستید و یا از کفش های پاشنه بلند یا تنگ و باریک استفاده کنید.

درمان های مکمل و جایگزین

درمان های مکمل یا جایگزین ممکن است درد پا را حداقل به طور موقت تسکین دهند و شامل:

• طب سوزنی
• طب سوزنی الکتریکی (مخصوصاً برای فاشیای کف پا)
• ماساژ

درمان های حرکتی مانند یوگا یا تای چی ممکن است به قدرت عضلات، انعطاف پذیری و تعادل کمک کنند.

پیشگیری از درد کف پا

برای جلوگیری از پا درد در آینده از نکات زیر پیروی کنید:

• از کفش ها و وسایل حمایتی پا استفاده کنید.
• بعد از آسیب با دقت راه بروید و حرکات کششی انجام بدهید.
• از دویدن، پریدن بیش از حد یا فعالیت های شدید پرهیز کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه شود؟

گاهی اوقات پا درد در عرض چند روز خود به خود از بین می رود. اما گاهی اوقات نیز مزمن می شود. که این امر می تواند تاثیر زیادی در زندگی داشته باشد. اگر موارد زیر را دارید به یک پزشک مراجعه کنید:

• درد جدید که بیشتر از چند روز طول کشیده است.
• دردی که اجازه راه رفتن نمی دهد.
• سرگیجه یا حالت تهوع مرتبط با درد پا (که می تواند نشان دهنده شکستگی استخوان باشد).
• تب یا التهاب مربوط به پا درد (که می تواند نشان دهنده عفونت باشد).
• آسیبی که باعث درد پا می شود.
• پا درد مزمنی که در حال بدتر شدن است.

نکته مهم

پا درد می تواند محدودیت های زیادی را ایجاد کند. فکر نکنید که مجبورید با آن بسازید. بسیاری از مشکلات متداول پا قابل درمان هستند. با پزشک خود در ارتباط باشید تا متوجه شوید چه اتفاقی در حال رخ دادن است. سپس برنامه درمانی را دنبال کنید. به این ترتیب، می توانید تمام چیزهایی که به دلیل پا درد از دست داده اید را دوباره داشته باشید.

پرسش و پاسخ

علت درد کف پا چیست؟

فاشیای پلانتار التهاب بافت فیبری (نیام کف پا) در امتداد کف پا است و استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل می کند. التهاب کف پا می تواند باعث درد شدید پاشنه پا شود. التهاب کف پا یکی از شایع ترین علل درد پاشنه پا است.

آیا استرس می تواند باعث پا درد شود؟

معمولاً اضطراب باعث ایجاد احساس بی حسی و گزگز می شود و می تواند تقریباً در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما بیشتر در صورت، دست ها، بازوها، پاها و ساق پاها احساس می شود. این به دلیل هجوم خون به مهمترین قسمت های بدن است که می تواند به مقابله یا رفع آن کمک کند.

چه ویتامینی برای درد کف پا مفید است؟

ویتامین B6 بسیاری از کارهای مشابه ویتامین B1 را انجام می دهد و از سیستم عصبی شما نیز پشتیبانی می کند. همانند کمبود ویتامین B1، افرادی که سطح ویتامین B6 آنها پایین است، سوزش دردناک و احساس سوزن سوزن شدن را در پاها تجربه خواهند کرد.

آیا درد کف پا جدی است؟

اگر هر یک از این موارد را داشتید، باید فوراً به بخش مراقبت های پزشکی مراجعه کنید: تورم مداوم، درد مزمن، بی حسی یا سوزن سوزن شدن مداوم.

کدام روغن برای درد کف پا مفید است؟

اسانس اسطوخودوس دارای خواص ضد التهابی است که آن را به درمان احتمالی درد با منشا التهاب تبدیل می کند. سعی کنید یک یا دو قطره را در یک روغن پایه مانند، روغن زیتون یا نارگیل، رقیق کنید و آن را در کف پاها ماساژ دهید.

چگونه با درد کف پا خوابید؟

اگر درد مزمن کف پا به خاطر فشار دادن یا فشرده شدن اعصاب باشد، تنظیم حالت خوابیدن ممکن است مقداری از این فشار را کاهش دهد. مثلا، افراد مبتلا به سیاتیک که ترجیح می دهند به پهلو بخوابند، خوابیدن در حالی که پای آسیب دیده خود را بالا میاورند را مفید می دانند.

درد کف پا چقدر طول می کشد؟

بیشتر دردهای خفیف تا متوسط ​​در عرض 2 تا 4 هفته بهبود می یابند. دردهای حادتر، مانند آسیب هایی که نیاز به گچ گرفتن یا آتل دارند، برای بهبودی به زمان بیشتری، مثلا 6 تا 8 هفته، نیاز دارند.