زونا یک بیماری واگیردار ویروسی است که از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. اغلب افراد سالم و با سیستم ایمنی قوی، زونا را تجربه می‌کنند و علائم آن شامل درد، سوزش و خارش در ناحیه خاصی از بدن است. این بیماری معمولا خطرناک نیست، اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف میتواند عوارض جانبی جدی مانند عفونت‌های ثانویه و عوارض عصبی ایجاد کند.
بیماری زونا چیست؟
این بیماری عفونی در اثر فعال شدن ویروس آبله مرغان باقی‌مانده در سلول‌های عصبی ایجاد می‌شود. باید بدانید این ویروس سال‌ها در حالت نهفته و غیرفعال در بدن شخص زندگی می‌کند و بعدها به دلایل مختلفی مثل استرس، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن یا افزایش سن فعال می‌شود. با فعالیت مجدد این ویروس، در نواحی خاصی از بدن ضایعات پوستی ایجاد خواهد شد.
زونا بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال رایج است. در اثر این بیماری ضایعات پوستی مشابه با تاول و زخم‌های دردناکی در بدن شخص مبتلا به چشم خواهد خورد. برای این بیماری اصطلاح پزشکی هرپس زوستر به کار می‌رود.
تاول‌های بزرگ ایجاد شده روی پوست معمولا در ناحیه‌ای از بدن که توسط یک رشته عصبی پوشش داده شده است مثل شکم، پشت، سینه و گردن بروز پیدا می‌کنند. البته در بعضی بیماران این ضایعات در صورت آن‌ها به وجود می‌آید. هرپس زوستر با درد و سوزش همراه است.
نتایج بررسی‌ها و پژوهش‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهند که از هر چهار نفر، یکی از آن‌ها در طول زندگی به این بیماری مبتلا خواهد شد. این عارضه کشنده نیست اما میتواند دردسرهای زیادی را برای شخص مبتلا به وجود آورد. ضایعات پوستی ناشی از این بیماری اگر در ناحیه حساسی مثل چشم ایجاد شود ممکن است خطرناک باشد.
باید بدانید زونا واگیر دارد اما از طریق تنفس انتقال پیدا نمی‌کند. اگر با ناحیه زخم و تاول‌های ترکیده شده شخص مبتلا تماس پیدا کنید ممکن است این ویروس به بدن شما نیز منتقل شود. احتمال سرایت این بیماری در اشخاصی که تا به حال آبله مرغان نگرفته‌‌اند بیشتر است.
علائم زونا چیست؟
اولین نشانه‌های زونا، پیدایش لکه‌های قرمز روی پوست است که به تدریج تبدیل به دانه‌های قرمز رنگ می‌شوند. ظاهر این دانه‌های قرمزرنگ مشابه با لکه و زخم‌های آبله‌مرغان است. فرد مبتلا به زونا احساس خستگی مفرط، تب، سوزش، مورمور شدن و درد در ناحیه خاصی از بدن را دارد. البته بعضی از بیماران قبل از بروز چنین علائمی، احساس سردرد را هم داشته‌اند.
بعد از گذشت یک هفته از بروز علائم ابتدایی، با تاول‌های خارش‌دار مواجه خواهید شد. تاول‌ها پس از مدتی خشک و زرد رنگ شده و پوست فرد بیمار شروع به ترمیم می‌کند. اما گاهی اوقات ترکیدن تاول‌ها همزمان نبوده و احتمال پدیدار شدن آن‌ها تا بهبودی خود شخص وجود دارد.
پس از خشک شدن کامل تاول‌ها، امکان سرایت بیماری به شخص دیگر وجود نخواهد داشت. بهترین راهکار برای کنترل و کوتاه‌تر کردن دوران بیماری، مشاوره با یک پزشک عفونی است.
عوامل خطرزا در ابتلا به بیماری زونا
هر فردی که تا به حال آبله مرغان داشته است، میتواند دچار این بیماری شود؛ اما این خطر با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. براساس گزارش‌های رسمی سالانه حداقل یک میلیون نفر در کشور ایالات متحده به زونا مبتلا می‌شوند که از هر ۳ نفر از این بیماران حداقل ۱ نفر تا پایان عمر خود با عارضه پوستی زونا درگیر خواهد ماند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند، عبارت‌اند از:
۱. سن بیش از ۵۰ سال: زونا در افراد بالای ۵۰ سال شایع است و شانس ابتلا با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. بعضی کارشناسان تخمین می‌زنند که نیمی از افراد بالای ۸۰ سال به زونا مبتلا می‌شوند.
۲. بیماری خاص: بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کندن، مانند ایدز و سرطان خطر ابتلا به زونا را افزایش می‌دهند.
۳. افراد سرطانی تحت درمان: پرتو درمانی یا شیمی درمانی ممکن است مقاومت بدن را نسبت به بیماری‌ها کاهش بدهد و باعث ایجاد زونا شود.
۴. مصرف داروهای خاص: داروهای مصرفی برای جلوگیری از رد پیوند می‌توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش بدهند، همانطور که استفاده طولانی مدت از استروئید‌ها مانند پردنیزون میتواند این خطر را افزایش بدهد.
۵. استرس: افرادی که تحت استرس‌های شدید قرار دارند.
زونا چگونه تشخیص داده می شود؟
زونا را می توان از طریق نحوه پخش بثورات در بدن تشخیص داد. تاول های بثورات زونا معمولاً به صورت نواری در یک طرف بدن ظاهر می شوند. زونا همچنین ممکن است در آزمایشگاه با استفاده از خراش دادن یا سواب مایع از تاول ها تشخیص داده شود.
پیشگیری از ابتلا به زونا
در ادامه بحث اینکه آیا زونا واگیردار است یا نه باید گفت که بله و برای پیشگیری از ابتلا به زونا، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
واکسیناسیون
واکسن آبله مرغان (واکسن زوستاواکس) میتواند از ابتلا به زونا جلوگیری کند یا شدت بیماری را کاهش دهد. مشاوره با پزشک در مورد واکسیناسیون ضد زونا و زمان مناسب آن در صورتی که مخاطرات و فواید آن را بررسی کنید، بسیار مهم است.
حفظ سیستم ایمنی
سیستم ایمنی قوی میتواند از روند فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر در بدن جلوگیری کند. برای حفظ سیستم ایمنی خود، می‌توانید به رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، خواب کافی، کاهش استرس و مدیریت سالم روح توجه کنید.
پرهیز از تماس با افراد مبتلا
اگر در تماس مستقیم با فرد مبتلا به زونا هستید، بهتر است از تماس مستقیم با آفت‌های پوستی او پرهیز کنید. ویروس زونا از طریق تماس مستقیم با آفت‌های پوستی منتقل می‌شود.
بهداشت دست
شستشوی منظم و صحیح دست‌ها میتواند در کاهش انتقال ویروس زونا به دست‌ها کمک کند. قبل از لمس یا پاک کردن آفت‌های پوستی خود، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
مدیریت استرس
استرس ممکن است بر سیستم ایمنی تاثیر منفی داشته باشد و روند فعال شدن مجدد ویروس را تسریع کند. تلاش کنید استرس خود را کاهش داده و تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا را اجرا کنید.
با این حال، لازم به ذکر است که هیچ روش مطلقی برای پیشگیری از ابتلا به زونا وجود ندارد. اگر در معرض خطر بالا ابتلا به زونا هستید یا علائم زونا را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا راهنمایی‌های خاص و مناسب برای شما ارائه کند.
درمان بیماری زونا
درمان زونا شامل استفاده از داروهای ضد ویروسی، مسکن‌ها، ضد التهاب‌ها و داروهای ضد درد است که باعث کاهش علائم، تسریع فرآیند بهبودی و کاهش خطر عوارض ثانویه می‌شوند. روش‌های تکمیلی مانند طب سوزنی، مدیتیشن، تراپی‌های فیزیکی و تکنیک‌های تسکین استرس هم می‌توانند راهگشا باشند.
آیا زونا میتواند کشنده باشد؟
زونا به ندرت میتواند منجر به ذات‌الریه، مشکلات شنوایی، کوری، التهاب مغز (آنسفالیت) یا مرگ شود. برای حدود یک نفر از هر پنج نفر درد شدید میتواند حتی پس از از بین رفتن بثورات ادامه یابد (آیا زونا واگیردار است؟).
بدون دیدگاه