وقتی شما زانوهای خود را خم و راست میکنید یا از پلهها بالا و پایین میروید، ممکن است زانو صدای تق تقی ایجاد کند. پزشکان به این صدای تق تق، کریپتوس یا صدای زانو میگویند. علت اصلی این صدا ممکن است آرتریت (التهاب مفصل) باشد، اما دلایل دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد. به طور کلی، تق تق زانو مشکل جدیای نیست. با این حال، در صورتی که تق تق زانو با درد همراه باشد، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید تا مورد بررسی و مشاوره قرار گیرید.
یکی از روشهای درمانی برای صدا دادن یا تق تق زانو، تزریق بلوک عصبی است. این روش میتواند به کاهش درد ناشی از تق تق زانو کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که این روش باید توسط یک پزشک ماهر و تخصصی انجام شود.
در نتیجه، اگر با مشکل تق تق زانو همراه با درد روبرو هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و نظر و راهنمایی او را دریافت کنید. او میتواند شما را بررسی کند و روش درمانی مناسب را برای شما تعیین کند.
خدمات تخصص ارائه شده توسط دکتر حسین عدلخو-فوق تخصص درد در کلینیک درد نفس
لازم به ذکر است کلیه خدمات بدون نیاز به ببهوشی،بستری و جراحی و فقط با بیحسی موضعی و با استفاده از به روزترین و بهترین دستگاههای روز دنیا میباشد:
- RF (رادیو فرکوئنسی)
- اوزون تراپی
- بلاک عصبی
- تزریق ژل
- تزریق PRP و سلولهای بنیادی
- تزریق بوتاکس
- لیزر پرتوان درد (PLP)
دلایل صدا دادن زانو
صدا دادن زانو، علاوه بر استئوآرتریت، دلایل مختلفی دارد. در این مقاله به برخی از علل صدا دادن زانو پرداختهایم:
حبابهای گاز
با گذشت زمان، گاز میتواند در مناطق اطراف مفصل ایجاد شود، که باعث تشکیل حبابهای کوچک در مایع سینوویال میشود. هنگام خم شدن زانو برخی از این حبابها میترکند. این امر کاملا طبیعی است و هرچند وقت یکبار برای همه رخ میدهد، و با درد همراه نیست.
رباطها
گاهی اوقات، هنگامی که شما یک مفصل را حرکت میدهید (برای مثال مفصل زانو)، یک رباط یا تاندون به آرامی کشیده میشود و برآمدگی کوچکی در آن ایجاد میگردد. در ادامه با بازگشتن رباط یا تاندون به محل اولیه یک صدای تق از آن شنیده خواهد شد.
ناپایداری پاتلوفمورال
هر فرد دارای بدنی منحصر به فرد است و بافتها و اجزای مختلفی که زانو را تشکیل میدهند، بین افراد متفاوت هستند. این تفاوتها ممکن است به دلیل عواملی مانند تولد، افزایش سن، آسیب یا حوادث زندگی رخ دهند. به عنوان مثال، ممکن است زانوهای یک فرد بیشتر از زانوی فرد دیگر خم شود یا کاسه زانوی یک فرد به طور آزادانهتر حرکت کند. این تفاوتها ممکن است باعث شود زانوی برخی افراد نسبت به دیگران بیشتر صدا دهد.
آسیب
صدا دادن زانو همچنین ممکن است ناشی از یک آسیب باشد. افتادن روی زانو میتواند باعث آسیب به کاسهی زانو یا سایر قسمتهای مفصل زانو شود. صدا دادن زانو میتواند نشانهای از این نوع آسیب باشد.
- پارگی مینیسک در افرادی که ورزش میکنند یا میدوند نسبتا رایجتر است. پارگی مینیسک میتواند هنگام حرکت دادن زانو باعث ایجاد صدا و تق تق شود.
- کندرو مالاسی پاتلا همان آسیب غضروف کشکک زانو است. ممکن است یک درد مبهم در پشت کشکک را تجریه کنید، که معمولا ناشی از استفاده بیش از حد یا آسیب است.
- سندرم درد پاتلوفمورال، یا زانوی دونده زمانی شروع میشود که فشار زیادی روی پاتلا قرار گیرد. این اتفاق قبل از آسیب در سطح مفصلی پاتلا رخ میدهد و میتواند به کندرومالاسی کشکک منجر شود، که میتواند منجر به خراش و ساییدگی دردناک و حتی صدای تق تق شود که در هنگام حرکت دادن زانو شاهد آن خواهید بود.
آرتروز
آرتروز ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر افراد بالای ۵۰ سال مبتلا به آرتروز میشوند. این عارضه که با عنوان آرتروز فرسایشی نیز شناخته میشود اصولا مفاصلی را تحت تاثیر قرار میدهد که بیشتر استفاده میشوند و وزن بدن را تحمل میکنند، مانند مفصل زانو. هنگامی که فرد مبتلا به آرتروز میشود، استرس مکانیکی و تغییرات بیوشیمیایی با هم ترکیب میشوند تا با گذشت زمان، غضروف (که وظیفه محافظت از مفصل را به عهده دارد) را از بین ببرند.
جراحی
زانو ممکن است پس از جراحی پر سر و صدا شود، که احتمالا ناشی از تغییرات جزئی در خود عمل و یا در مواردی که هدف از جراحی تعویض مفصل است، ناشی از مفصل جدید باشد. گاهی اوقات ممکن است قبل از عمل نیز زانو صدا داشته باشد اما چون بعد از عمل افراد حساستر میشوند تازه متوجه سر و صدای زانو میشوند. اگرچه ممکن است این موضوع کمی نگران کننده به نظر برسد، اما صدا دادن زانو بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، تا ۳ سال هیچ اثر منفی بر نتایج و کیفیت زندگی فرد نخواهد داشت.
علائم صدا دادن زانو
اصولا صدا دادن زانو ناشی از آرتروز ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد، از جمله علائم زیر:
- درد در حال راه رفتن یا خم کردن زانو
- ناتوانی در خم و راست کردن زانو
- سفتی زانو که با کشش ملایم یا تمرین بهبود مییابد
- حساسیت یا درد زانو، اغلب در داخل زانو
- احساس داغی هنگام لمس زانو
- ناپایداری
- صدای کلیک یا تق تق
- تورم گاه به گاه زانو
عوامل زیادی میتوانند هنگام خم و راست کردن زانو باعث ایجاد صدای تق تق شوند. پزشک به منظور بررسی و تعیین علائم زانو ناشی از آرتروز یا عارضههای دیگر، معاینه بدنی از جمله حرکت کشکک زانو را انجام خواهد داد.
تشخیص صدا دادن زانو
صدا دادن زانو و علل آن توسط پزشک عادی، پزشک ارتوپدی، فیزیوتراپیست یا کایروپراکتور قابل تشخیص است. تشخیص صدا دادن زانو براساس موارد زیر صورت میگیرد:
- علائم
- معاینه فیزیکی
- گاهی اوقات، مطالعات تصویربرداری
پزشک از شما میخواهد که یک سری حرکات خاصی را انجام دهید و به صدای زانویتان گوش میدهد. در صورتی که صدا دادن زانو مزمن، مکرر یا دردناک باشد، پزشک انجام آزمایشات تصویربرداری را توصیه میکند. این آزمایشات شامل اشعه ایکس یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI) است. با انجام این آزمایشات میتواند از موارد زیر آگاه شد:
- پارگی غضروف
- شکستگیها
- برآمدگی یا فتق دیسک
- آسیب رباط
درمان صدا دادن زانو
صدا دادن زانو در اکثر موارد بیخطر است و نیازی به درمان خاصی ندارد. با این حال، اگر علاوه بر صدا دادن، درد یا علائم دیگری نیز تجربه میکنید، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید. درمان بستگی به علت اصلی صدا دادن زانو دارد. در صورتی که تشخیص آرتروز (التهاب مفصل) دریافت کردهاید، روشهای مختلف درمانی میتوانند به شما در مدیریت علائم کمک کنند.
در حال حاضر، کارشناسان توصیه میکنند:
- کاهش وزن بدن در صورت لزوم
- انجام فعالیتهای ورزشی ملایم مانند پیادهروی، شنا یا تای چی
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
- مصرف داروهای تجویزی، از جمله مسدودکنندههای عصب یا تزریق استروئید به مفصل
- استفاده از بستههای گرم و سرد برای کاهش التهاب
- فیزیوتراپی و انجام تمرینات برای تقویت عضلات حاکم بر مفصل و افزایش دامنه حرکت
- درمان شناختی رفتاری
- مصرف ویتامینها: برخی از داروها و تکمیلکنندههای غذایی برای درد مفصلی در داروخانهها، فروشگاههای بهداشتی و آنلاین در دسترس هستند. موادی مانند کورکومین، رزوراترول، بوسولیا و برخی گیاهان و چایهای گیاهی خاص میتوانند استفاده شوند. با این حال، توجه داشته باشید که تنها برخی از افراد به این مواد پاسخ مثبت میدهند و برخی ممکن است عوارض ناخواسته را تجربه کنند.
در برخی موارد، جراحی یا تعویض مفصل زانو ضروری میشود. همچنین، ممارست مدیتیشن میتواند به کاهش درد و بهبود کلیت سلامتی کمک کند.
تمرینات مناسب برای صدا دادن زانو
دو تمرین مهم برای صدا دادن زانو عبارتند از:
کشش ساق پا
- دستهایتان را روی دیوار مقابل قرار داده و به عرض شانه از هم باز کنید.
- پای آسیب دیده را یک قدم به عقب ببرید، تا حدی که در ساق پا احساس کشش کنید. مطمئن شوید که انگشتان پاهایتان به سمت دیوار است و کف پایتان صاف است.
توجه، اگر بچرخید یا کف پایتان دچار حتی یک مقدار خم شود، عضلات فاسیا و عضلاتی که قصد دارید آنها را کشش دهید، اصلا کشیده نمیشوند.
- پای آسیب دیده را صاف کنید (زانوی شما باید قفل شود).
- پای نزدیک به دیوار را خم کنید.
- به مدت ۲ تا ۲.۵ دقیقه نگه دارید.
- همین کار را در سمت دیگر نیز انجام دهید.
کشش زانو
- به شکم دراز بکشید و پای آسیب دیده خود را روی فوم رولر قرار دهید.
- پای آسیب دیده را به سمت عقب خم کنید، به طوری که بتوانید نوار کشش را دور کف پا قرار دهید. کشاله ران خود را به کف فشار دهید و به آرامی بند را به سمت باسن خود بکشید. به این ترتیب یک کشش در امتداد ران و زانوی خود احساس خواهید کرد.
- کشش را بیشتر کنید.
- به مدت ۲ تا ۲.۵ دقیقه نگه دارید.
- به آرامی پای خود را آزاد کرده و همین کارها را با پای دیگر انجام دهید.
در صورتی که پا به راحتی به سمت باسن برگشت سعی کنید با دستهایتان کشش را بیشتر کنید.
توجه: زمانی که پایتان را به سمت عقب میکشید، نباید لگن را از روی زمین بلند کنید، باسن را روی زمین نگه دارید. در صورت بلند شدن باسن از روی زمین، هیچگونه کششی در پا ایجاد نخواهد شد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
صدا دادن زانو یک پدیده رایج و بدون درد است و عموماً نگرانیای به همراه ندارد. با این حال، اگر همراه با صدای تق تق در زانو، احساس درد نیز دارید، این ممکن است نشانگر وجود یک مشکل باشد. در این صورت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت این مشکل را تشخیص داده و در صورت لزوم برنامه درمانی تعیین کند. صدا دادن زانو:
- یک علامت رایج آرتروز است.
- علامت احتمالی آرتریت روماتوئید یا آرتریت عفونی است.
- ممکن است با چندین نوع آسیب زانو همراه باشد.
در صورتی که در زانو صدای تق تق احساس میکنید و صدمه دیدهاید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
نکاتی برای محافظت از زانو
- ورزش منظم میتواند باعث تقویت پا، عضلات چهارسرران و زانو شود. عضلات چهارسر ران عضلاتی هستند که در قسمت جلوی ران قرار دارند. هرچه عضله چهارسر ران قویتر باشد، فشار بر روی مفصل پاتلوفمورال کاهش یافته و خطر فرسایش غضروف نیز کمتر میشود. ورزش میتواند کمک کننده باشد، اما افرادی که نگران زانوهای خود هستند باید قبل از شروع برنامه ورزشی جدید، حتما با پزشک مشورت کنند. ورزش با وزنه یا بندهای مقاوم یا حرکاتی مانند اسکات و لانچ را باید حداقل ۲ بار در هفته انجام داد. برای عضلهسازی به منظور پشتیبانی از مفصل زانوها، از پله و تپه بالا بروید، یا از دوچرخه ثابت استفاده کنید.
- قبل از ورزش کردن گرم کنید. تمرین شدید با عضلات و مفاصل سرد میتواند منجر به آسیب شود.
- نرمش کنید. قبل از ورزش کششهای داینامیک انجام دهید که شامل حرکت دادن اندام مختلف بدن است، پس از ورزش کششهای استاتیک انجام دهید، که شامل نگه داشتن کشش به مدت ۳۰ ثانیه میباشد. انجام این کار به جلوگیری از آسیب کمک میکند. به طور منظم عضلات را در جلو و عقب ران (عضلات چهارسرران و همسترینگ، به ترتیب) کشش دهید.
- سعی کنید به مرور تمرینات را سختتر و طولانیتر کنید.
- کفش مناسب بپوشید.
- وزن سالم را حفظ کنید. با حفظ وزن سالم، فشار را روی زانو کاهش خواهید داد. داشتن اضافه وزن، خطر آرتروز زودرس زانو را افزایش خواهد داد.
بهترین کار قوی و محکم نگه داشتن عضلات اطراف زانو است.
نتیجه
تق تق و صدا دادن زانو اغلب موضوع مهمی نیست و اصولا نیازی به درمان ندارد. با اینحال در صورتی که علاوه بر صدا دادن زانو، درد یا علائمی دیگری نیز دارید، بهترین کار مراجعه به پزشک است.
ورزش، رژیم غذایی و مدیریت وزن از جمله کارهایی است که میتوانید برای سالم نگه داشتن عضلات زانو و پیشگیری از مشکلات آینده انجام دهید. در صورتی که مبتلا به آرتروز باشید، موارد ذکر شده (ورزش، رژیم غذایی و مدیریت وزن) میتوانند به شما در مدیریت علائم و کاهش آسیب به زانوها کمک کنند.
سوالات متداول
شاک ویو تراپی چگونه به درمان صدا دادن زانو کمک میکند؟
درمان برخی از عوارض مرتبط با زانو در برخی از موارد ممکن است دشوار باشد، زیرا ممکن است جریان خون کافی در آن ناحیه وجود نداشته باشد یا کمبود تحرک در بدن فشار بیشتری را بر روی زانوها ایجاد کند. یکی از روشهای درمانی که میتواند مفید باشد، شاک ویو تراپی است. این روش با استفاده از حرکات ضربهای، بافتهای اسکاری را شکسته و حرکت در مفصل را بهبود میبخشد. همچنین، با کمک به افزایش جریان خون در منطقه، این درمان میتواند امکان ورود مواد مغذی به مفصل را فراهم کرده و فرایند بهبود را تسهیل کند.
چرا زانوی من صدای تق تق میدهد؟
صدای تق تق زانو که میشنوید ناشی از سفت شدن غضروف است، به همین دلیل استخوانها نمیتوانند آنطور که باید و شاید روی مفصل بلغزند. صدا دادن زانو معمولا زمانی رخ میدهد که زانو خم میشود، مانند زمانی که حرکت اسکوات میزنید یا از پلهها بالا و پایین میروید و یا از روی صندلی بلند میشوید.
چگونه صدای تق تق زانو را متوقف کنم؟
درمان مناسب برای این عارضه شامل استراحت، یخ، فشرده سازی و ارتفاع است. داروهای ضد التهابی و تمرینات فیزیوتراپی نیز می تواند صدای زانو را کاهش دهند. در صورتی که هیچ یک از موراد ذکر شده نتیجهای نداشت، ممکن است آتلبندی یا جراحی، و یا هردوی آنها لازم باشد.
آیا صدا دادن زانو طبیعی است؟
صدا دادن زانو معمولا طبیعی و بدون درد است. جای نگرانی نیست. با اینحال در صورتی که علاوه بر صدا، درد یا علائم دیگری در زانو دارید، این ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد.
چه ویتامینی به درمان صدا دادن زانو کمک میکند؟
گاهی صدا دادن زانو ناشی از کمبود ویتامین D، کلسیم و کم آبی بدن است. بدن باید هیدراته شود تا کلاژن بتواند در شکل بگیرد و اطراف مفصل را روان کند. راه حل: با مصرف ویتامین D، کلسیم سیترات به دست آورید.
آیا پیادهروی باعث تقویت عضلات زانو میشود؟
پیاده روی یک فعالیت کم ضربه است که فشار زیادی بر زانوها وارد نمیکند و میتواند به تقویت عضلات در آن ناحیه کمک کند. با پیادهروی آهسته شروع کنید، و ۳ تا ۵ مرتبه در هفته به مدت ۳۰ دقیقه پیادهروی کنید.
