کمر درد یا درد کمر، علت درد تا درمان آن

کمردرد، که دومین بیماری شایع پس از سرماخوردگی است، ممکن است در طول عمر هر فردی چندین بار تجربه شود. تقریباً نود درصد موارد کمردرد در طی دو ماه، یعنی هشت هفته، به طور خودبخود بهبود می‌یابند و نیازی به مداخله پزشکی ندارند. با این حال، گفته می‌شود که هفتاد درصد افرادی که در طول عمر خود کمردرد را تجربه می‌کنند، ممکن است در سال‌های بعد دوباره با کمردرد مواجه شوند.

در ایالات متحده آمریکا، کمردرد به عنوان پنجمین عامل مراجعه به پزشک شناخته شده است. اهمیت کمردرد برای بیماران و پزشکان گاهی بیشتر می‌شود.

کمر درد یا درد کمر یکی از دردهای شایع مفصلی است که اکثریت عموم در هر دوره سنی با آن مواجه شده اند. اما آنچه جالب است بدانید این است که، در طی قرن های اخیر با پیشرفت علم و تکنولوژی با روش های غیر تهاجمی و بدون جراحی می توان به درمان این بیماری پرداخت.

تغییر سبک زندگی و ماشینی شدن اکثریت فعالیت ها موجب شده تا درد مفصل بیشتر شود و با شیوع بیشتری همراه باشد. طبق آمار گرفته شده شیوع درد کمر تقریبا به هشتاد درصد رسیده است.

آناتومی کمر

در ابتدا به آناتومی ستون فقرات کمری نگاه اجمالی می نماییم، ستون فقرات کمری اصولا از سه بخش مهم تشکیل شده است.

بخش اول استخوان های مهره کمری اند که از ساختمان استخوانی تشکیل شده اند و جسم سختی هستند که وظیفه آن ها محافظت از ستون فقرات کمری می باشد. قسمت دوم ماده ژلاتینی به نام دیسک وجود دارد که کمک می کند به لغزندگی و چرخش استخوان های مهره کمری روی یکدیگر است که می تواند عامل حرکت شود.

فضای بین دیسک و ستون فقرات در این ناحیه حاوی قسمتی از سیستم عصبی است که از طریق آن، اعصاب نخاعی از داخل این فضا عبور می‌کنند. این فضا که به آن کانال نخاعی نیز می‌گویند، اصلی‌ترین محل قرارگیری نخاع است. از کنار نخاع در این کانال نخاعی، اعصاب سیاتیک و سایر اعصاب پا، مچ پا، ساق پا، زانو و ران خارج می‌شوند. این اعصاب علاوه بر حرکت، وظیفه حسیت و حرکت این ناحیه از بدن را نیز بر عهده دارند.

اجزای سیستم پیچیده ستون مهره ها عبارت است از:

ستون مهره ها

ستون فقرات متشکل از استخوان یا مهره می باشد که دارای ۳۳ مهره است. جالب است بدانید که بیست و چهار مهره بالایی کمر به وسیله بالشتک هایی که مثل دیسک می باشد از یکدیگر جدا می شود.

نخاع

نخاع متشکل از اعصاب است که وظیفه انتقال سیگنال های عصبی را از مغز به اعصاب محیطی و بر عکس برعهده دارد.

اعصاب

عصب از نخاع خارج می شود و این اعصاب وظیفه انتقال اطلاعات از مغز به سایر اندام های بدن برعهده دارد. در حقیقت اعصاب نخاعی ۳۱ جفت می باشند.

ماهیچه ها

در این ناحیه تعدادی کثیری ماهیچه وجود دارد که در حقیقت ماهیچه ها وظیفه حرکت در تمامی جهات را دارد.

عوامل بروز کمر درد

عوامل متعددی می تواند منجر به بروز کمر درد شود که این عوامل عبارت است از:

اسپاسم عضلات

یکی از سوالات شایع در میان افراد این است که چه عواملی منجر به کمردرد می شود؟، یکی از عوامل خیلی ابتدایی و پیش پا افتاده کمردرد اسپاسم عضلات است. زمانی که عضلات دچار گرفتگی می شوند. شخص در زمان انجام فعالیت های ورزشی عضلات دچار اسپاسم یا گرفتگی می شوند. در چنین مواقعی به پزشک مراجعه می کند و گاهی نیز در منزل اقدام به دارو درمانی نموده و از مسکن ها جهت تسکین درد خود از مسکن و شل کننده عضلات استفاده می نمایید. همچنین اقدام به استفاده از کمپرس سرد و گرم و آب درمانی می نمایید که در نهایت بیمار ظرف یک هفته درمان می شود.

کمر دردهای مکانیکی

کمر دردهای مکانیکی به واسطه ی ضربه ایجاد می شود. در حقیقت این عامل به دلیل کم بودن قدرت، فشار به ستون فقرات، حرکات نامناسب فیزیکی و ضربه ایجاد می شود.

قرار گرفتن در وضعیت های نامناسب

نشستن ها و ایستادن های نامناسب و قرار گرفتن وضعیت ایستا بدون هیچ گونه تحرک به ویژه زمان های که کج باشد خیلی آسیب زیادی به بدن وارد می آورد. افرادی که با ماشین، کامپیوتر و … کار می کنند بیشتر در معرض دردهای کمر هستند.

کاهش تحرک

عدم تحرک کافی می تواند منجر به آسیب دیدگی مفصل، سفتی عضله و کاهش خاصیت ارتجاعی آن گردد. این وضعیت با ورزش، فیزیوتراپی و تقویت عضلات قابل برطرف شدن است.

استرس ناشی از کار

نیرو و فشار وارد شده از طریق ابزار می تواند موجب شود این نیرو از طریق دست ها و اندام های مختلف به بدن انتقال یابد.

اضافه وزن

چاقی و اضافه وزن یکی از عواملی است که می تواند زمینه ساز ابتلا به بسیاری از بیماری ها شود. چاقی و اضافه وزن می تواند منجر به درد کمر گردد.

کمر دردهای غیرمکانیکی

دردهای غیرمکانیکی به دلیل عوامل مختلفی همچون طبی و بیماری ها ایجاد می شود. هر کدام از بیماری ها به طریق مختلف می تواند موجب ابتلا به کمر درد شود، که تشخیص و درمان این بیماری بر عهده پزشک می باشد. این علل ها عبارت است از:

• بیماری های التهابی
• بیماری های عفونی
• انواع سرطان ها
• بیماری های متابولیکی

پیشگیری از کمر درد

همان طور که می دانید پیشگیری بهتر از درمان است، روش های بسیاری هستند که می توانند موجب شوند تا به این بیماری مبتلا نشویم، که عبارت است از:

• ورزش کردن
• نشست و برخاستن های نادرست
• خودداری از استفاده کفش های نامناسب
• بلند کردن اجسام به طور صحیح
• رعایت رژیم غذایی مناسب
• اجتناب از سیگار کشیدن

انواع کمر درد

کمر درد گذرا

هر زمان کمر با دردهای شدید و ناگهانی همراه باشد، به این نوع از درد کمر، گذرا می گویند که ناشی از حرکات و کشیدگی های نامناسب ایجاد می شود.

کمر درد حاد

دردهای کمر حاد ناشی از قرار گرفتن کمر در وضعیت های نامناسب، ضربه و خم شدن های طولانی می باشد. به طور معمول این نوع از دردهای کمر از یک ماه کمتر خواهد بود.

کمر درد مزمن

این نوع از دردهای کمر بیش از یک ماه به طول خواهد انجامید و نسبت به درمان مقاوم می باشد.

شایعترین بیماری های کمر

همان طور که می دانید از میان بیماری های کمر چند مورد آن ها شیوع بیشتری داشته و اکثریت افراد به آن مبتلا شده اند و آن را تجربه کرده اند که عبارت است از: دیسک کمر، سیاتیک، ضربه شدید و شنه منجمد می باشد.

کمردرد های پیچیده یا دردهای سیاتیک

بعضی از حالت‌های درد کمر کمی پیچیده‌تر هستند و اتفاق می‌افتند زیرا فشارهای بیش از حد، تروما و بیرون زدگی دیسک در این موارد رخ می‌دهد. وقتی که دیسک بیرون می‌زند، فشار دیسک بر روی اعصاب سیاتیک که از داخل منطقه کمری خارج شده و به سمت پا هدایت می‌شوند، ایجاد می‌شود. بنابراین، علاوه بر درد کمر، بیمار درد در ناحیه باسن، ران، زانو، ساق پا و مچ پا را تجربه می‌کند.

در واقع این نوع دردها به دردهای سیاتیک و درد ساق پا شناخته شده است. بدین معنا که فشار دیسک یا بیرون زدگی دیسک کمر باعث فشار روی اعصاب سیاتیکی می شود که از ناحیه کمر خارج می شوند و عصب دهی بخش های مختلف پا را برعهده دارند.

دردهای عصب سیاتیک به چه صورت خواهد بود؟

توجه داشته باشید دردهای عصب سیاتیک خیلی از اوقات به صورت گزگز، مورمور شدن، سوزن سوزن شدن، خواب رفتن حس می شود. به دلیل اینکه دردهای ناشی از عصب با دردهای ناشی از عضلات و استخوان ها تفاوت فاحشی دارد.

بنابراین افراد با این علائم این چنینی مراجعه می کنند، تمامی این موارد نمونه های است که نشان می دهد عصب سیاتیک تحت فشار است، که یکی از این عوامل تحت فشار بودن عصب سیاتیک دیسک کمر می باشد.

درمان کمردردهای ناشی از سیاتیک

طیف وسیعی از کمردردها وجود دارد، روش های درمانی غیر تهاجمی همچون فیزیوتراپی، داروهای شل کننده و مسکن ها، استفاده از کمپرس سرد و گرم، لیزر پرتوان و آب درمانی شروع می شود.

برخی دیگر از روش های درمان به صورت نیمه تهاجمی است که استفاده از این نوع روش های درمانی برعهده کلینیک های درد خواهد بود.

بررسی علائم و تشخیص کمر درد

زمانی که بیمار برای درمان به کلینیک های درد مراجعه می نمایید، در ابتدا معاینه می شود؛ سپس ام.آر.آی و نوار عصب و عضله گرفته می شود و در صورتی که دیسک در حدی نباشد که نیاز به جراحی داشته باشد برای بیماران در اتاق عمل سرپایی تحت گاید دستگاه عکسبرداری بلوک های عصبی انجام می شود و ممکن است در ادامه برای بیمار لیزر جهت کاهش فشار دیسک انجام می گردد.

در زمان مراجعه به کلینیک های درد در صورتی که مشاهده شود، بیرون زدگی دیسک کمر بسیار شدید است که داخل کانال ریخته و همین امر باعث شده تا مشکلات ادراری و مشکلات دیگری در زمان راه رفتن برای فرد ایجاد شود. همچنین می تواند موجب شود تا پای فرد ضعیف گردد که حرکت پای فرد آنقدر قوی نباشد؛ که در چنین شرایطی بیمار به جراح معرفی می شود و قطعا بایستی تحت عمل جراحی قرار گیرد؛ که در این صورت درمان های غیر تهاجمی و نیمه تهاجمی موثر نخواهد بود و حتما بایستی درمان تهاجمی برای او درنظر گرفته شود.

کمردردهای ناشی از مفاصل ستون فقرات

دردهای کمری معمولاً به مفاصل ستون فقرات ارتباط دارند، به ویژه مفاصل فاست که مسئول حرکت و چرخش چپ و راست مهره‌های کمری هستند و گاهاً ممکن است به التهابات حاد مبتلا شوند.

هنگام مراجعه به پزشک، بیماران معمولاً اظهار می‌کنند که در صبح‌ها با استفاده ازی کمر خشکی روبرو هستند و این خشکی تا روز بهبود می‌یابد. این بیماران به طور کلی درد محدودیت‌شده‌ای در منطقه ستون فقرات دارند و گاهی اوقات این درد در پشت ران قابل احساس است، اما به ندرت این درد به طور گسترده به سمت زانو، ساق پا، مچ پا و کف پا گسترش می‌یابد.

درمان این نوع دردها با استفاده از روش‌های مختلف آغاز می‌شود، از جمله استفاده از دستگاه لیزر پرتوان، داروهای مسکن، جلسات فیزیوتراپی و یا آب درمانی. در صورتی که این روش‌های درمانی کافی نباشند، ممکن است در کلینیک‌های درد، درمان به صورت بلوک‌های عصبی با تزریق دارو انجام شود. اگر این روش موثر باشد، بررسی‌های لازم انجام می‌شود و در صورتی که بیمار بدون درد باشد، تحت ارزیابی قرار می‌گیرد. در صورتی که این دوره بدون درد طولانی نباشد، از دستگاهی به نام آر.اف استفاده می‌شود تا عصب‌های مربوطه را ترمیم کند.

کمردردهای ناشی از مفصل اس آی

نوعی دیگر از کمردردها ناشی از مفصل اس آی یا مفصل مربوط به اتصال استخوان خاجی به لگن می باشد. در واقع این نوع دردها همانند درد مفاصل فاست می باشد و فرد در صبحگاه با خشکی مفاصل و دردهای لگنی مواجهه اند. در حقیقت برای این بیماران می توان از بلوک عصبی جهت درمان استفاده نمود و حتی در مواردی می توان با استفاده از دستگاه آر.آف به ترمیم و بازسازی مفصل و عصب ها کمک نمایید.

کمردردهای ناشی از سرخوردگی ستون فقرات

نوعی دیگر از کمردردها ناشی از سرخوردگی ستون فقرات است که گاهی ممکن است مهره های کمر بر روی یکدیگر سر خورد. در چنین زمانی می بایست به پزشک مراجعه نمایید. در زمان مراجعه فرد به کلینیک ابتدا با کمک معاینه و عکسبرداری از ناحیه مورد نظر ارزیابی های لازم صورت می گیرد. در صورتی که سرخوردگی وجود داشته باشد، کمردرد درجه بندی می شود.

به طور معمول درجه بندی از یک تا پنج خواهد بود و برحسب اینکه میزان درد بیمار در کدام ناحیه و به چه صورتی باشد و در کدام ناحیه تحت فشار باشد، می توان از دردهای غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی، لیزرپرتوان و دارودرمانی استفاده نمود.

همچنین می توان برای فرد از درمان های نیمه تهاجمی یعنی بلوک عصبی انجام داد و در نهایت اگر شدت درد یا شدت سرخوردگی بیشتر باشد بیمار قطعا بایستی مراجعه کند به جراح و تحت عمل جراحی قرار بگیرد.

کمردردهای ناشی از بیماری های روماتیسمی

نوعی دیگر از کمر دردها ناشی از بیماری های روماتیسمی می باشد، به هرحال جزئی از بیماری های کمردردها محاسبه می شوند که آن ها معاینه و کنترل خواهند شد که در صورت نیاز برای این نوع دردها درمان های غیرتهاجمی یا نیمه تهاجمی انجام می گردد.

درمان های کمر درد

درمان های کمر به دو صورت مقدماتی و پیشرفته تقسیم بندی می شود. نوع درمان با توجه به شدت بیماری و علت به وجود آمدن آن متفاوت می باشد.

درمان های مقدماتی

گاهی اوقات کمر درد ناخودآگاه بهبود می یابد و احتمال کاهش علائم و سرعت روند بهبود با اقدامات ذیل میسر خواهد بود که این موارد عبارت است از:

• داشتن فعالیت های روزمره
• مصرف مسکن ها با تجویز و هماهنگی پزشک
• استفاده از کمپرس های سرد و گرم

درمان های پیشرفته

در صورتی که بیش از شش هفته با درد کمر مواجه بودید، بهتر است جهت درمان کمر درد به متخصص مراجعه نمایید و درمان خود را آغاز نمایید. در چنین مواقعی درمان ها به صورت زیر توصیه می شود.

درمان های غیر تهاجمی همچون درمان کمردرد با لیزر، فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی و … توصیه می شود.

علت شکست درمان کمر درد، دیسک و ستون فقرات

امروز سازمان بین المللی و کنترل درمان درد نکاتی را برای درمان موفق مطرح کرده است که رعایت این نکات سبب می شود تا درمان با موفقیت همراه باشد. این نکات شامل چهار مورد می باشد که عبارت است از:

• انتخاب صحیح بیمار
• جراح با تجربه و دارای مهارت کافی
• به کارگیری تکنیک صحیح جراحی
• زمان مناسب جراحی

نکته آخر

در نهایت بگوییم که کمردرد می تواند از یک مورد بسیار ابتدایی و ساده تا پیچیده برای بیمار باشد. به همین خاطر کمردردهای خود را ساده نگیرید و در صورت ابتلا به این بیماری به کلینیک های درد مراجعه نمایید تا اقدامات لازم تشخیصی و درمانی صورت گیرد و بر حسب اینکه کدام ارگان درگیر است و نوع کمردرد چیست درمان های غیرتهاجمی و نیمه تهاجمی انجام می شود.

در صورتی که شدت بیماری بیشتر شود حتما بایستی به جراح معرفی شود تا عمل های جراحی برای او انجام شود. به هر حال در صورتی که کمر درد دارید با توجه به اینکه کلینیک های درد راه اندازی شده اند. به راحتی می توان نوع کمردرد را تشخیص داد که درد از چه نوعی است و چه نوع درمانی را نیاز خواهد داشت. بدین معنا که تشخیص داده شود که فرد نیاز به درمان های غیر تهاجمی دارد یا اینکه نیاز به درمان های نیمه تهاجمی خواهد داشت.

درمان کمر درد در کلینیک های درد به صورتی است که فردا نیازمند متحمل هزینه های بالا نخواهد بود و همچنین نیازی به بستری و بیهوشی نیست در عین حال سلامتی که مهمترین فاکتور هست حفظ می شود.

در نهایت بگوییم ممکن است درمان با کمک جراحی صورت گیرد که این روش درمان در کلینیک های درد امکان پذیر نخواهد بود، که در چنین شرایطی فرد می بایست به جراح مراجعه نمایید.