نورالژی عصب سه قلو یا پیدرد سهقلو ( Trigeminal Neuralgia) یک بیماری مربوط به عصب سهقلو است. نورالژی عصب سه قلو سردردی حملهای، ناگهانی و برق آسا در قلمرو یک یا دو شاخهٔ عصب سه قلو در صورت میباشد.
این بیماری در اثر آسیب تدریجی عصب سه قلو به وجود میآید. این بیماری باعث درد شدید در چشمها، دندانها، فکها، پیشانی، بینی و غیره میشود.
این درد اغلب فقط در یک سمت صورت (چپ یا راست) اتفاق میافتاد. این بیماری از شدیدترین دردهای شناخته شده توسط بشر است.
عصب سه قلو مانند غده از قسمت جانبی مغز بیرون زده که به آن(گانگلیون) سهقلو نیز میگویند.
۳ شاخه عصبی که از این عصب ناشی میشوند شامل:
- عصب چشمی (افتالمیک)
- عصب آروارهای پایینی (ماندیبولار)
- عصب آروارهای بالایی (ماگزیلا
علت درد عصب سه قلو
علت درد عصب سه قلو همواره مشخص نیست. بااین حال به نظر میرسد که علت درد عصب سه قلوی بسیاری از بیماران تحریک شدن عصب سه قلو، به ویژه در ناحیهی عمیقی درون جمجمه باشد که ریشه عصب در آنجا قرار دارد.
در اکثر موارد فشار آوردن یک رگ خونی غیرعادی به عصب علت تحریک است. گاهی اوقات نیز وجود تومور در مغز یا عصبها علت تحریک شدن عصب است. نوع نادری از سکته مغزی نیز میتواند علت درد عصب سه قلو باشد.
به علاوه بیش از ۸۰ درصد بیماران مبتلا به ام اس در نهایت به دلیل آسیب عصبی ناشی از این بیماری به درد عصب سه قلو دچار میشوند.
درد عصب سه قلو در میان خانمها اندکی شایعتر است، شیوع بالاتر درد عصب سه قلو در میان خانمها به این دلیل است که این بیماری عموماً سالمندان را درگیر میکند و خانمها معمولاً طول عمر بیشتری دارند. نخستین حمله درد صورت معمولاً در بازه سنی ۵۰ – ۷۰ سال رخ میدهد.
هر چند نوزادان، کودکان و جوانان نیز به درد عصب سه قلو مبتلا میشوند، این عارضه به ندرت در افراد زیر ۴۰ سال مشاهده میشود. علت اصلی ابتلا به نورالژی تری ژمینال فشار بسیار زیادی است که به یکی از عصبهای صورت وارد میشود.
تشخیص عصب سه قلو (تری ژمینال) چیست؟
پزشک معالج، به طور معمول با گرفتن شرح حال از بیمار و توصیفات وی، به تشخیص این عارضه دست میزند. در این شرایط، پزشک مواردی از قبیل نوع درد را در نظر میگیرد. در نظر گرفتن محل درد، محرکهای درد و آزمایشهای تشخیصی نیز به پی بردن به این عارضه کمک میکنند. پزشک برای تشخیص دادن محل آسیب، به نوعی معاینه فیزیکی از عصب سه قلو دست میزند و در طی انجام این کار، نواحی مختلف صورت بیمار را لمس میکند تا محل درد را به درستی تشخیص دهد.
از طرف دیگر انجام این معاینه به پزشک کمک میکند تا احتمال ابتلا به دیگر بیماریها که علائمی مشابه با درد عصب سه قلو دارند را رد کند. همانطور که پیش از این نیز گفته شد، دردهای ناشی از نورالژی عصب سه قلو (تری ژمینال) به صورت کاملا ناگهانی اتفاق میافتند و حالتی شوک مانند دارند.
از طرف دیگر محل این دردها و بخشهایی از صورت که درگیر شده است نشان میدهد که بیماری درد عصب سه قلو اتفاق افتاده است. در چنین شرایطی این امکان وجود دارد که پزشک معالج از روش اسکن ام آر آی مغز نیز استفاده کند تا به تشخیص صحیح این بیماری دست بزند.
روش های درمان عصب سه قلوی صورت
روش RF عصب سه قلو
گاهی اوقات درمان های داروئی موثر نبوده یا عوارض داروئی مانع از افزایش میزان مصرف دارو می گردد روشهای جایگزین دارو که می تواند باعث درمان این بیماری گردد استفاده از رادیوفرکوئنسی یا RF عصب سه قلو بوده که روش غیر تهاجمی و بدون بیهوشی عمومی و با حداقل عوارض می باشد که تحت دستگاه های تصویر برداری و دستگاه های چک عصب و با دقت بالا انجام می پذیرد.
تاثیر روش رادیوفرکوئنسی در کاهش درد:
در این روش پس از طی دوره نقاهت بیمار دردهای شدید عصب سه قلو را تجربه نخواهد کرد و به زندگی معمول خود باز خواهد گشت.
جراحی بازعصب سه قلو:
روش بعدی انجام جراحی باز می باشد که تحت بیهوشی عمومی انجام گرفته و فشار عروقی از روی هسته عصب برداشته می شود، با توجه به موقعیت آناتومیک هسته عصب امکان عوارض در این روش بیشتر از روش قبلی بوده و بیماران با قبول ریسک این عوارض مبادرت به انجام جراحی باز عصب سه قلو می نمایند.
بهترین درمان درد عصب سه قلو
با توجه به شرایط فوق به نظر می رسد جراحی RF روش درمانی مناسبی جهت بیمارانی که به درمان داروی پاسخ مناسبی نداده اند بوده و با ریسک کمتر و احتمال عوارض کمتر به بیماران توصیه می گردد.
چه افرادی به جراحی عصب سه قلو نیاز دارند؟
- داروهای ضدتشنج مانند اکسکاربازپین، گاباپنتین
- داروهای شلکننده و ضد اسپاسم
- تزریق بوتاکس
هدف جراحی عصب سه قلو چیست؟
عوارض جراحی عصب سه قلوی صورت
جراحی عصب سه قلوی صورت یک روش درمانی است که برای افرادی که به علت درد یا مشکلات دیگر در محلهای مختلف صورت خود نیاز به این جراحی دارند، توصیه میشود. اما این نوع جراحی همراه با ریسکها و عوارضی مانند:
- خونریزی: یکی از عوارض احتمالی جراحی عصب سه قلوی صورت، خونریزی است. این ممکن است در طول عمل جراحی یا بعد از آن اتفاق بیفتد و نیاز به مداخله پزشکی فوری داشته باشد.
- عفونت: دیگر یکی از عوارض جراحی عصب سه قلوی صورت، احتمال ابتلا به عفونت است. این امر میتواند به تاخیر در بهبودی بیمار و حتی عوارض جدیتر منجر شود.
- احساس تحلیلی: بعد از جراحی عصب سه قلوی صورت، برخی افراد ممکن است احساس تحلیلی در ناحیههای زیر فک خود را تجربه کنند. این عارضه معمولاً موقتی است، اما ممکن است برای بعضی از افراد به مدت طولانی باقی بماند.
- ضعف عضلانی: جراحی عصب سه قلوی صورت ممکن است به ضعف عضلانی در ناحیههای صورت منجر شود. این امر ممکن است باعث ایجاد مشکلات در حرکت صورت و احساسات بیمار شود.
- اثرات جانبی عصبی: بعضی از بیماران ممکن است پس از جراحی عصب سه قلوی صورت اثرات جانبی عصبی مانند درد، سوختگی، خزش و دیگر تغییرات حسی را تجربه کنند.
در نهایت، قبل از تصمیم گیری برای انجام جراحی عصب سه قلوی صورت، بهتر است با پزشک خود در مورد عوارض و ریسکهای مرتبط با این روش درمانی مشورت کنید و تمامی گزینههای ممکن را با دقت بررسی کنید.
