دارو و قرص میگرن: نحوه مصرف و عوارض جانبی

میگرن یک اختلال است که محور اصلی آن سردرد شدید است و عموماً با حالت تهوع و یا حساسیت به نور و صدا همراه است. یکی از شایع ترین شکایاتی است که متخصصان مغز و اعصاب در مراجعات روزمره با آن مواجه می شوند. میگرن می تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را درگیر کند٬ در زنان شایع تر از مردان می باشد. اغلب خفیف شروع می شود و سپس بدتر می شود.

۱۱ نوع میگرن که باید بشناسید:

سردردهای میگرنی به چند صورت بروز می‌کنند:

1. میگرن متداول یا بدون اورا (Aura) : بدون مقدمه بروز می‌کند. این نوع میگرن شایع‌تر است.
2. میگرن کلاسیک یا با اورا: در این نوع شخص نشانه ای قبل از وقوع سردردش دریافت می کند. به این نشان های هشدار دهنده “اورا” می گویند که می تواند شنیدن صداهای مبهم و یا دیدن نورهای سفید باشد. حتی برخی افراد در روزهای قبل از سردرد خمیازه های طولانی و مکرر می کشند. در این نوع از میگرن، فرد حدود ۲ تا ۶ ساعت درد شدیدی را در سر خود احساس می‌کند.
3. میگرن پیچیده: همزمان با سردرد میگرنی نوع دیگری از سردرد هم بروز می‌کند.
4. میگرن مزمن: این نوع از میگرن بیش از ۱۵ روز در ماه فرد را درگیر خود می‌کند و بیشتر از ۳ ماه طول می‌مکشد. یعنی فرد در بیشتر روزهای ماه دچار سردرد با فرکانس درد مختلف است.
5. میگرن چشمی: این نوع میگرن، سردرد بسیار شدید همراه با اختلال در بینایی است. میگرن چشمی گاهی منجر به کوری یکی از چشم‌ها یا نابینایی لحظه ای می‌شود. علائم میگرن چشمی دیدن نور سفید، تاری دید، عدم مشاهده قسمتی از میدان دید، است.
6. میگرن شکمی: این نوع میگرن معمولا در کودکان دیده می‌شود. این کودکان همراه با سردرد، مشکلات گوارشی نیز دارند و ممکن است دچار اختلال در رشد هم شوند.
7. میگرن حاد: در این نوع از میگرن، افراد گاهی تا دو هفته سردرد دارند. درد این افراد کمتر از درد میگرن مزمن است.
8. میگرن قاعدگی: این میگرن در دوران قاعدگی یا قبل از آن رخ می‌دهد. این نوع درد، همراه با حالت تهوع است. میگرن قاعدگی گاهی در دوران تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. بهترین روش‌های خانگی درمان میگرن‌ قاعدگی را در مقاله ای مفصل بیان کردیم.
9. میگرن بازیلر:  بازیلر نامش را از شریان بازلر مغز گرفته است که یکی از رگ های خونی مغز است. بازیلر تحت انقباضات و اسپاسم قرار می‌گیرد و فرد را دچار علائمی مانند؛ ضعف، لکنت، سرگیجه، وزوز گوش و تاری دید می کند.
10. میگرن وستیبولار: یا سرگیجه میگرنی که فرد دچار عدم تعادل و سرگیجه و مشکلات شنوایی و بینایی می شود. ممکن است این نوع بدون سردرد و فقط با سرگیجه باشد.
11. میگرن عصبی: میگرن عصبی از انواع شایع میگرن است که موجب بروز سردرد‌های ضربان‌دار می‌شود.

داروهای میگرن شیمیایی

داروهای کنترل کننده میگرن در این دسته، شامل تریپتان ها و دیتان ها هستند. چند نمونه از انواع بهترین قرص میگرن که کنترل کننده میگرن بوده و با نسخه پزشک قابل تهیه هستند، عبارتند از:

• ریزاتریپتان: داروی ریزاتریپتان یک داروی ضد میگرن از دسته آگونیست‌های انتخابی سروتونین می‌باشد که علائم سردردهای با الگوی میگرنی شامل سردرد یک طرفه، تهوع، حساسیت به نور، حساسیت به صدا را کاهش می‌دهد. مکانیسم اثر این دارو در تسکین میگرن با ایجاد انقباض عروقی و کاهش التهاب ناشی از انتقال برگشتی پیام عصبی در نورون می‌باشد.
• سوماتریپتان: داروی سوماتریپتان به انگلیسی sumatriptan برای درمان سردردهای حاد میگرنی و خوشه ای در بزرگسالان استفاده می‌شود اما برای جلوگیری از سردرد یا کاهش دفعات حملات میگرن کاربردی ندارد. این دارو معمولاً به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده می‌شود. درمان ترکیبی به این معنا است که ممکن است لازم باشد آن را با داروهای دیگر مصرف کرد. توجه داشته باشید. سوماتریپتان در بیشتر موارد برای درمان علائم دیگری که همراه با سردردهای میگرنی اتفاق می‌افتد مانند تهوع، حساسیت به نور یا گزگز دست و پا هم موثر بوده است قرص میگراکیم سوماتریپتان یک مسکن معمولی نیست و دردهایی غیر از سردردهای میگرنی را تسکین نمی‌دهد. این دارو برای افرادی که سردرد آنها با استامینوفن، آسپرین و سایر ضد التهاب‌های غیر استروئیدی تسکین نمی‌یابد، تاثیر بیشتری دارد.
• زولمی تریپتان: زولمی‌تریپتان (zolmitriptan) یکی از خانواده داروهای تریپتان (triptan) است. این دارو برای درمان حملات میگرنی در زمان وقوع آنها استفاده می‌شود، نه برای پیشگیری از رخ دادن حملات. این دارو به‌ صورت قرص خوراکی برای بلع کامل، در قالب قرص خوراکی برای حل شدن در دهان و به‌ صورت اسپری بینی در دسترس است.

همچنین برخی از مسکن ها مانند ایبوپروفن، آسپرین، ناپروکسن و ارگوتامین-سی برای درمان سردردهای میگرنی قابل استفاده هستند. اکسدرین یا آکسار (ACA) نیز که ترکیبی کافئین، استامینوفن و آسپیرین است، می‌تواند برای تسکین سردردهای میگرنی خفیف مصرف شود و این داروی مسکن یک قرص میگرن خفیف محسوب می‌شود.

دو مورد از قرص های ضد تهوع میگرن نیز شامل کلروپرومازین و متوکلوپرامید است که در کنار داروها و قرص های اصلی درمان میگرن و برای از بین بردن تهوع استفاده می‌شوند.

داروهای پیشگیری کننده از میگرن به چند نوع تقسیم می‌شوند که در زیر مشاهده می‌کنید:

• قرص هایی که برای درمان فشار خون کاربرد دارند:
  • بتابلاکرها (پروپرانولول، تیمولول و متوپرولول)
  • داروهای بلوک‌کننده کانال کلسیم (وراپامیل)
• قرص های ضد افسردگی (امی تریپتیلین و نورتریپتیلن)
• داروهای ضد تشنج (گاباپنتین، توپیرامات و والپروئیک اسید)
• داروهای آنتاگونیست گیرنده پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین یا CGRP

این داروهای میگرن تحت نام های تجاری مختلف در بازار دارویی ایران در دسترس می‌باشند.

بوتاکس میگرن (درمان میگرن با بوتاکس)

شواهد نشان می‌دهد که این دارو مسیر انتقال درد بین مغز (سیستم عصبی مرکزی) و اعصابی را که به نخاع منتهی می‌شوند، قطع می‌کند. هنگامی که میگرن دارید، بدن شما موادی به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی و مولکول‌هایی را آزاد می‌کند که با درد مرتبط هستند. سم بوتولینوم با انتقال این مواد، به طور معمول در جایی که اعصاب و ماهیچه‌ها به هم می‌رسند، تداخل می‌کند.

محققان فکر می‌کنند وقتی دارو به عضلات اطراف صورت، سر و گردن تزریق می‌شود، توسط اعصاب جذب می‌شود و در انتقال عصبی مرتبط با درد اختلال ایجاد می‌کند. در نتیجه به این ترتیب بوتاکس میگرن در از بین بردن سردرد میگرنی و کاهش دفعات بروز حملات میگرنی کاربرد دارد.

تزریق‌ها می‌توانند در کاهش دفعات سردرد در بیماران مبتلا به میگرن مزمن مؤثر باشند و همچنین می‌توانند علائم ناتوان‌کننده مرتبط با این میگرن‌ها را به طرز چشمگیری کاهش دهند. در نتیجه تزریق بوتاکس برای سردرد می‌تواند کیفیت زندگی بیماران میگرنی را به میزان قابل‌توجهی بهبود ببخشد.

راهکارهای درمان میگرن بدون دارو

روغن اسطوخودوس

روغن اسطوخودوس استعمال کنید استنشاق اسانس اسطوخودوس ‌می‌تواند درد میگرن را کاهش دهد. روغن اسطوخودوس را ‌می‌توان مستقیما با روغن حامل رقیق کرد و در مقادیر کم به شقیقه‌ها مالید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ شواهدی را نشان داد که ۳ ماه درمان با اسطوخودوس به عنوان یک درمان پیشگیرانه (به این معنی که قبل از شروع حمله میگرن مصرف شود) دفعات و شدت حملات میگرنی را کاهش ‌می‌دهد.

بیوفیدبک

بیوفیدبک را امتحان کنید بیوفیدبک یک روش آرامش‌بخش است. این روش به شما می‌آموزد که واکنش‌های خودمختار به استرس را کنترل کنید. در طول این درمان، الکترودهایی روی پوست اعمال می‌شود تا فرایندهای فیزیولوژیکی را که با استرس تغییر می‌کنند، مانند ضربان قلب، فشار خون و تنش عضلانی کنترل کنند. در طول یک جلسه بیوفیدبک، شما با یک درمانگر برای مدیریت استرس با استفاده از تغییرات در فرایندهای فیزیولوژیکی خود کار ‌می‌کنید. بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۹، شواهد خوبی برای حمایت از استفاده از مداخلات ذهن و بدن مانند بیوفیدبک و درمان شناختی رفتاری برای درمان میگرن وجود دارد. این درمان‌ها به طور موثر عاری از عوارض جانبی هستند و می‌توانند برای برخی افراد که به دنبال درمان میگرن بدون دارو هستند مفید باشد.

ماساژ

درباره تاثیر ماساژ روی میگرن تحقیقات زیادی نشده است اما در تحقیقاتی که با تازگی انجام گرفته اشخاصی که ماساژ را تجربه کرده اند تعداد سردرد هایشان کاهش یافته است. البته زمانی که سردرد میگرنی شروع میشود ماساژ نمیتواند باعث کاهش درد شود. یکی دیگر از دلایل اینکه ماساژ توصیه میشود این است که باعث کاهش استرس میشود، استرس یکی از عوامل تحریک کننده میگرن است.

تغییرات رژیمی

بعضی افراد متوجه میشوند غذاهای خاصی باعث تحریک میگرن آنها میشود. برخی از این غذاهای عبارتند از الکل، کافئین، غذاهای کنسرو شده، شکلات، سوسیس و کالباس، برخی از مواد لبنی. دنبال کردن آنچه در روز میخورید به شما کمک میکند بفهمید چه غذاهایی بیشتر باعث تحریک حملات میگرنی میشود. اگر احساس کردید به غذایی حساس هستید آن را از برنامه خود حذف کنید تا برایتان ثابت شود در نبود آن غذا سردرد های میگرنی تان کاهش پیدا کرده.

خواب کافی و راحت

خواب کافی و راحت داشته باشید ارتباط بین خواب و میگرن هنوز کاملا مشخص نیست. تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، ارتباط بین دفعات بالای میگرن و کیفیت پایین خواب را پیدا کرده است. این ارتباط در افراد مبتلا به میگرن با اورا و بدون اورا صادق است. رفتن به رختخواب هر شب در ساعت معین، پرهیز از مصرف کافئین در اواخر روز و اجتناب از فعالیت‌های تحریک کننده قبل از خواب از جمله راه‌هایی است که ‌می‌توانید خواب خود را بهبود بخشید.

درمان سریع میگرن بدون دارو

برای درمان سریع پس از حملات میگرن لازم است کمی به اختلال خود مسلط باشی و به خود شناسی برسید.

• بعد از بروز حملات میگرن نوشیدنی های کافئین دار ممکن است به تسکین سردرد شما کمک کند. از طرفی در برخی افراد ممکن است به صورت محرک عمل کرده و موجب بدتر شدن اختلال شود. نوشیدنی های کافئین دار ملایم را امتحان کنید.
• چراغ ها را خاموش کنید. نور و صدا می تواند درد میگرن را افزایش دهد. در یک اتاق تاریک و ساکت استراحت کنید تا زمانی که سردرد شما بهبود یابد.
• کمپرس گرم یا سرد را روی سر یا گردن خود قرار دهید. همچنین دمای اتاقی که در آن استراحت میکنید لازم است مطبوع باشد.
• ماساژ درمانی می تواند در بهبودی سریع تری سردرد میگرنی شما موثر باشد.

جهت درمان سریع میگرن بدون دارو لازم است محرک ها را شناسایی کنید و همچنین نسبت به رفع آن اقدام کنید.

میگرن انواع مختلفی دارد که پاسخ به این سوال هم با توجه به شناخت انواع اختلال ممکن است متفاوت باشد. بنابراین لازم است در این خصوص حتما با متخصص مشورت کنید.