میگرن سردردی است که میتواند باعث درد شدید ضرباندار یا حالتی نبضدار شود و معمولاً در یک طرف سر احساس میشود. این سردردها اغلب با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدا همراه است. حملات میگرن میتواند از چند ساعت تا چند روز ادامه یابد و درد آنچنان شدید باشد که در فعالیتهای روزانهٔ شخص اختلال ایجاد کند. شاید اگر بگوییم میگرن چیزی بیشتر از یک سردرد شدید ناتوانکننده است، اغراق نکرده باشیم!
برای برخی افراد، یک علامت هشداردهنده به نام هاله یا اورا (Aura) قبل از سردرد یا همراه با آن رخ میدهد. هاله میتواند شامل اختلالات بینایی، مانند جرقههای نور یا نقاط کور، یا سایر اختلالات، مانند گزگز در یک طرف صورت، یک بازو یا پا و مشکل در صحبت کردن باشد.
داروها میتوانند به پیشگیری از برخی میگرنها و کاهش درد کمک کنند. داروهای مناسب، در ترکیب با تدابیر خودیاری و تغییراتی در سبک زندگی نیز ممکن است مفید باشند.
علائم پیش از شروع میگرن
- کم شدن سطح انرژی و خستگی
- تمایل به خوردن غذا
- تحریک پذیری
- حالتهای افسردگی
- احساس سوزن سوزن شدن در بازو یا پا
- تاری دید
علائمی که با درد میگرن همراه هستند:
- حساسیت شدید به نور: افرادی که دچار سردردهای میگرنی میشوند به هیچ عنوان تحمل نور را ندارند. کوچکترین منبع نوری باعث تشدید سردرد این افراد میشود.
- حساسیت به بو: همراه با سردرد میگرنی، حساسیت به بو نیز زیاد میشود. بوی گل، ادویه, و به خصوص بوی عطر، باعث تشدید سردرد میشود.
- حساسیت به صدا: افراد درگیر با میگرن، به هنگام شروع سردرد، تحمل هیچ صدایی را نیز ندارند.
- تهوع و استفراغ: در زمان تشدید درد، تهوع و استفراغ نیز برای بسیاری از افراد درگیر با این درد، اتفاق خواهد افتاد.
- بی اشتهایی و رنگ پریدگی: از دست دادن اشتها نیز یکی دیگر از علائم همراه با سردردهای میگرنی است.
- خستگی و سرگیجه
- تاری دید: بسیاری از افراد مبتلا به میگرن، در هنگام شروع درد، دچار تاری دید میشوند. این حالت موقت است.
محرکهای میگرن
تعدادی محرک برای میگرن وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- تغییرات هورمونی در زنان: به نظر میرسد نوسانات استروژن، مثلاً قبل از پریود یا در طول پریود، یا در دوران بارداری و یائسگی، باعث سردرد در بسیاری از زنان میشود.
- داروهای هورمونی: مانند داروهای ضدبارداری خوراکی نیز میتوانند میگرن را بدتر کنند. با این حال، برخی از زنان متوجه میشوند که سردردهای میگرنی آنها با مصرف این داروها کمتر اتفاق میافتد.
- نوشیدنیها: محرکها شامل الکل، به ویژه شراب، و کافئین بیش از حد، مانند قهوه است.
- فشار: استرس در محل کار یا خانه میتواند باعث میگرن شود.
- محرکهای حسی: نورهای درخشان یا چشمکزن و همچنین صداهای بلند نیز میتوانند باعث میگرن شوند. بوهای قوی مانند بوی عطر، تینر، دود دستدوم سیگار و دیگر بوها در برخی افراد باعث شروع میگرن میشود.
- تغییرات خواب:. کمخوابی یا خواب زیاد میتواند در برخی افراد باعث بروز میگرن شود.
- عوامل فیزیکی: تقلای فیزیکی شدید، از جمله فعالیت جنسی، ممکن است باعث شروع میگرن شود.
- تغییرات آبوهوایی: تغییر آبوهوا یا فشار هواسپهری (فشار بارومتریک) میتواند باعث شروع یک سردرد میگرنی شود.
- داروها: داروهای ضدبارداری خوراکی و گشادکننده عروق، مانند نیتروگلیسیرین، میتوانند میگرن را تشدید کنند.
- خوراکیها: پنیرهای کهنه و غذاهای شور و فرآوریشده ممکن است باعث شروع میگرن شوند. حذف وعدههای غذایی نیز میتواند همین تأثیر را داشته باشد.
- افزودنیهای مواد غذایی: اینها شامل شیرینکنندهٔ آسپارتام و یک نگهدارندهٔ مواد غذایی به نام مونو سدیم گلوتامات (MSG) است که در بسیاری از غذاها یافت میشوند.
درمان میگرن با طب سنتی
طب سوزنی برای میگرن
طب سوزنی یکی از روشهایی درمانی موثر برای کاهش درد است که برای اولین بار در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار گرفته است. در این روش متخصصان سوزنهای نازک و ریزی را با اهداف درمانی وارد قسمتهای مختلف پوست میکنند تا به نتیجه دلخواه دست یابند.
تحقیقات انجام شده نشان داده است که استفاده از طب سوزنی مزایای بسیاری در درمان میگرن دارد. بنابراین اگر از این عارضه رنج میبرید، بهتر است با یک متخصص طب سنتی برای دریافت خدمات مربوط به طب سوزنی مشورت کنید.
درمان میگرن با نمک
از زمانهای قدیم تا کنون متخصصان طب سنتی به بیماران توصیه میکردند از نمک برای تسکین درد میگرن استفاده کنند.
اگر قصد استفاده از نمک برای کاهش درد میگرن را دارید کافی است یک قاشق آب نمک نوش جان کنید یا یک کمپرس آب نمک بر روی ناحیه دردناک بگذارید تا از نتایج حاصل شده شگفتزده شوید.
عرق اسطوخودوس
اسطوخودوس دارای طبیعتی گرم و خشک است و مصرف آن می تواند سردرد های میگرنی سرد را از بی ببرد. مصرف روزانه یک فنجان عرق اسطوخودوس همراه با نصف فنجان آب و کمی عسل می تواند برای سردرد های میگرنی بسیار موثر باشد.
بابونه گاوی
بابونه گاوی معمولاً با خشک کردن برگ ها، گل ها و ساقه ها آماده میشود. از این ترکیب برای ساخت مکمل ها و عصاره ها استفاده میگردد. بعضی فرهنگ ها برگ های خام را مصرف میکنند.
یک بررسی در سال ۲۰۱۱ پیشنهاد داد که بابونه گاوی درمان مؤثری برای میگرن، تب، سرماخوردگی معمولی و التهاب مفصل (Arthritis) است. بررسی کاکرین (Cochrane) از پنج کارآزمایی بالینی بزرگ، عدم تأثیر یا تأثیر کم این درمان را برای اکثریت افراد مبتلا به میگرن نشان داد.
بابونه گاوی ممکن است عوارض جانبی اندکی نظیر نفخ شکم، زخم های شانکر و حالت تهوع ایجاد کند. شما ممکن است عوارض جانبی متوسطی را در هنگام قطع مصرف ـ شامل مشکل در به خواب رفتن، افزایش سردردها و درد مفصل ـ تجربه کنید.
زنان باردار، افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنند و افرادی که به گیاهان خانواده دیزی (Daisy) حساسیت دارند، نباید از بابونه گاوی استفاده کنند.
نعناع فلفلی
این گیاه که ترکیبی از نعنای دشتی (Spearmint) و نعنای آبی (Watermint) است در سراسر آمریکای شمالی، اروپا و آسیا رشد میکند. برگ ها و روغن های ضروری نعنای آبی، برای مقاصد درمانی و آشپزی استفاده میشود. علاوه بر درمان سردرد، این گیاه برای موارد زیر نیز استفاده میشود:
- اسپاسم
- دندان درد
- مشکلات گوارشی
- حالت تهوع
روغن نعنای فلفلی و ترکیب فعال آن، منتول (Menthol)، به شکل کپسول های مایع قابل دسترسی است. نسخه هایی از آن به صورت چایی نیز برای دم کردن آسان در دسترس هستند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ که در مجله International Journal of Clinical Practice چاپ شده، کشف کرد که منتول برای متوقف کردن درد میگرن و کاهش حالت تهوع ـ در صورت استفاده در پیشانی و گیجگاه ها در غلظت ۱۰ درصد ـ مؤثر است.
تحقیقات درباره اثربخشی بالینی آن محدود است اما روغن موضعی نعناع فلفلی ممکن است برای تسکین درد میگرن، درمان گیاهی خوبی باشد. روغن نعناع فلفلی به علت فراوانی آن در داروخانه ها و مراکز غذایی سالم، یکی از آسان ترین درمان های گیاهی برای مصرف است.
گیاه سنبل الطیب یا علف گربه
سنبل الطیب گیاه بومی اروپا و آسیا است. این گیاه هم اکنون به طور شایع در آمریکای شمالی یافت می شود. استفاده از سنبل الطیب به یونان و رم باستان ـ از زمان بقراط ـ بازمی گردد. این گیاه چند قرن بعد به عنوان دارویی برای بی خوابی شناخته شد. سنبل الطیب در دهه ۱۵۰۰ به عنوان “التیام دهنده همه چیز” دانسته می شد و برای درمان بیماری های گوناگونی مورد استفاده قرار می گرفت. شامل:
- بی خوابی
- سردرد
- تپش قلب
- لرزش
- اضطراب
از این گیاه گاهی اوقات در درمان های جدید سردرد استفاده میشود، اما تحقیقات کافی در مورد آن صورت نگرفته تا کاربردش در رابطه با درد میگرن را تعیین کند. سنبل الطیب را معمولاً به صورت مکمل، چای یا تنتورِ تهیه شده از ریشه خشک شده مصرف می کنند. همچنین عصاره مایع آن به شکل کپسول در دسترس است. در ایران نیز ترکیبات حاوی سنبل الطیب به صورت قرص، کپسول و قطره در دسترس است
زنجبیل
از این گیاه برای خوش طعم کردن غذا استفاده میشود، اما، زنجبیل میتواند برای درمان حالت تهوع ناشی از سردردهای میگرنی نیز موثر باشد. علاوه بر آن این گیاه برای کنترل و بهبود سردردهای میگرنی نیز نقش مهمی دارد. نکته مهم اینکه اثر زنجبیل در پیشگیری و کنترل میگرن با ضددردهای شیمیایی برابر است.
میتوانید یک تکه زنجبیل تازه را داخل یک فنجان آب جوش ریخته و بگذارید ده دقیقه بماند. اگر زنجبیل تازه ندارید؛ با شروع نشانههای میگرن، حدود یکسوم قاشق مرباخوری پودر زنجبیل، معادل ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیگرم را در آب گرم ریخته و بنوشید.
روغن ریحان
ریحان یک گیاه معطر و خوشبوست که در غذاهای ایتالیایی مثل پاستا و پیتزا از آن استفاده میشود و عطر و بوی خوبی دارد. افرادی که میخواهند ســردردهای میگرنی شدیدشان را به کمک داروهای طبیعی درمان کنند، بهتر است سراغ روغنی بروند که از این گیاه گرفته میشود و میتواند داروی خانگی موثری باشد. ریحان برای کاهش سردردها، تنش و گرفتگی عضلات نیز مفید است.
