بدن به صورت طبیعی هیالورونیک اسید تولید میکند. این ماده بخشی از مایعی است که باعث ایجاد لغزندگی مفصلها شده و کمک میکند تا مفاصل و غضروفها به نرمی بر روی هم حرکت کنند. با ابتلا به آرتروز، میزان هیالورونیک اسید در مفصل آسیب دیده کم میشود. اما خوشبختانه میتوان با تزریق آن به بدن این کمبود را جبران نمود. ممکن است شنیده باشید که پزشک به این تزریقها ویسکو مکمل نیز میگوید که به معنی افزایش مایع مفصلی میباشد.
خدمات تخصص ارائه شده توسط دکتر حسین عدلخو-فوق تخصص درد در کلینیک درد نفس
لازم به ذکر است کلیه خدمات بدون نیاز به ببهوشی،بستری و جراحی و فقط با بیحسی موضعی و با استفاده از به روزترین و بهترین دستگاههای روز دنیا میباشد:
تزریق ژل به زانو
تزریق هیالورونیک اسید به مفصل زانو، یک تکنیک مورد استفاده درمانی است که در آن دارو به صورت مستقیم به داخل کپسول مفصل تزریق میشود. همانطور که اشاره شد، هیالورونیک اسید به طور طبیعی در زانو وجود دارد، اما با تزریق بیشتر آن، فرآیند تخریب غضروفها به تعویق میافتد و با ایجاد یک لایه حفاظتی بر روی آنها، درد کاهش مییابد.
این فرآیند عموماً توسط متخصص درد و پا انجام میشود. تزریق معمولاً در عرض چند دقیقه انجام میشود و نیازی به آمادگی قبلی ندارد. با این حال، توصیه میشود قبل از تزریق با پزشک در مورد سوابق پزشکی شما و داروهایی که در حال حاضر مصرف میکنید، مشورت کنید.
مزایای تزریق ژل به زانو چیست؟
- لوبریکیشن:
هیالورونیک اسید یا هیالرونان ویسکوزیته بالایی دارد که به آن اجازه میدهد تا مفصل زانو را به طور کامل لغزنده کرده و ضربههای وارده به آن را جذب نماید. با این کار اصطکاک میان مفاصل کم شده و در نتیجه درد، خشکی، تخریب و غضروف کاهش پیدا میکند.
- کاهش درد:
در برخی موارد ملکولهای هیالورونیک اسید با ایجاد یک مرز بین انتهای عصب زانو باعث از انتقال پیامهای درد به مغز جلوگیری میکند. علاوه بر این کاهش اصطکاک میان مفاصل نیز نقش مهمی را در کاهش درد برعهده دارد.
- عوارض جانبی محدود:
تزریق هیالورونیک در مقایسه با تزریق استروئید عوارض بسیار کمی دارد. بعد از تزریق ممکن است دچار درد خفیف و تجمع مایع مفصلی، در مفصل تحت درمان شوید. اما تمامی این عوارض ظرف چند روز بر طرف خواهند شد. در موارد نادر تزریق هیالورونیک اسید باعث افزایش تورم میشود. در این موارد پزشک سریعا اقدامات درمانی را آغاز میکند.
- دوران نقاهت کوتاه:
بلافاصله بعد از تزریق میتوانید فعالیتهای روزانه خود را ادامه دهید. با این حال بهتر است تا دو روز بعد از تزریق از انجام حرکاتهای شدید مانند دویدن یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
تزریق ژل به زانو برای چه کسانی مناسب است؟
تزریق هیالورونیک اسید، یک روش درمانی است که پزشکان نمیتوانند به طور قطع حدس بزنند که کدام افراد از آن بهرهمند میشوند؛ اما در اکثر موارد، این روش برای بیمارانی که به آرتروز رنج میبرند و علائم آنها با داروها و سایر روشهای درمانی مانند گرما یا سرما درمانی بهبود نیافته است، تجویز میشود.
تزریق هیالورونیک اسید بیشتر برای بیمارانی استفاده میشود که نمیتوانند داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن مصرف کنند یا برای انجام جراحی تعویض زانو آماده نیستند.
تزریق ژل به زانو چگونه انجام میشود؟
این پروسه بر طبق مراحل زیر انجام میگردد:
- بیمار یا به صورت کامل بر روی کمر خود دراز کشیده یا صاف نشسته و زانوی خود را خم میکند. این پوزیشن به صلاح دید پزشک و تکنیکی که برای تزریق استفاده میکند بستگی دارد.
- سپس زانو به کمک یک محلول ضدعفونیکننده مانند الکل یا ید تمیز میشود.
- از بیمار خواسته میشود تا عضلات پای خود را شل نگه دارد. این کار میزان موفقیتآمیز بودن تزریق را بالا برده و درد آن را کاهش میدهد.
- پزشک برای بیحس کردن ناحیه از یک بیحسکننده موضعی مانند لیدوکائین استفاده میکند.
- در صورتی که زانو به دلیل تجمع مایع مفصلی ورم کرده باشد پزشک بخشی از آن را به کمک سرنگ خارج میکند.
این تزریق فقط زمانی موثر است که هیالورونیک اسید به صورت مستقیم به مفصل زانو تزریق شود نه به بافتهای اطراف آن. برای بالا رفتن دقت برخی از پزشکان در حین انجام تزریق از اولتراسوند استفاده میکنند. برای این کار ژل مخصوصی به زانو مالیده میشود و تکنسین دستگاه اولتراسوند را بر روی پوست نگه میدارد. با این روش تصویری از زانو بر روی صفحه کامپیوتر نمایش داده میشود.
- سپس با استفاده از یک سرنگ استریل ژل هیالورونیک اسید به یک سمت زانو تزریق میگردد.
- بعد از تزریق، زانو مجددا تمیز شده و بانداژ میگردد.
- از بیمار خواسته میشود تا برای پخش بهتر ژل در مفصل چندین بار زانوی خود را خم و راست کند.
- این تکنیک تزریق به تخصص بالایی نیاز دارد و باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا ژل به صورت مستقیم به کپسول زانو تزریق گردد. در صورتی که ژل به دیگر نواحی زانو تزریق گردد از میزان تاثیر آن کاسته شده و ممکن است خطرناک باشد.
مراقبتهای بعد از تزریق ژل به زانو
پزشک توصیه میکند برای ۱۲ تا ۲۴ ساعد بعد از تزریق به طور کامل استراحت نمایید. با استراحت کردن درد تزریق و احتمال خارج شدن ژل از کپسول زانو کاسته میشود.
در طول این مدت میتوانید فعالیتهای ساده و سبکی مانند پیاده رویهای کوتاه داشته باشید. انجام فعالیتهای سنگین مانند دویدن و بلند کردن اجسام در طول این مدت ممنوع است. تقریبا بعد از ۴ هفته از زمان تزریق میتوان تاثیر آن را مشاهده نمود.
- فیزیوتراپی
پس از تزریق، توصیه میشود برنامههای درمانی تکمیلی مانند فیزیوتراپی و ورزشهای خاص برای زانو در خانه انجام دهید. این کار باعث تقویت عضلات پا در اطراف مفصل زانو میشود. علاوه بر این، ورزش کردن کمک میکند به کاهش علائم آرتروز زانو و کند کردن فرآیند تحلیل غضروفها. برای بیمارانی که با درد شدید مواجه هستند، معمولاً تجویز استخردرمانی میشود.
- مکمل کورکومین
علاوه بر فیزیوتراپی در برخی موارد مصرف مکملهایی نظیر کورکومین که به صورت طبیعی در زردچوبه یافت میشود نیز توصیه میگردد. بر اساس شواهد مصرف کورکومین بعد از تزریق ژل هیالورونیک اسید باعث افزایش تاثیر آن میشود.
عوارض تزریق ژل به زانو چیست؟
داروها علاوه بر تاثیرات مثبتی که دارند ممکن است باعث بروز عوارض نیز شوند. اگرچه تمامی عوارضی که در ادامه به آنها اشاره شده است بروز پیدا نمیکنند اما در صورت بروز باید به پزشک مراجعه نمایید.
در صورت بروز هریک از موارد زیر سریعا به پزشک خود مراجعه کنید:
عوارض رایج
- سختی در حرکت کردن
- درد و خشکی عضلات
- درد مفاصل
عوارض نادر
خونریزی، تاول، سوختگی، احساس سرما، تغییر رنگ پوست، احساس فشار، کهیر، عفونت، التهاب، خارش، ایجاد غده، بیحس شدن، درد، قرمزی، زخم شدن پوست، احساس گزش، تورم، حساسیت به لمس، مورمور شدن در محل تزریق.
هزینه تزریق ژل به زانو چقدر است؟
هزینهی تزریق ژل به زانو به تعداد واحدهای ژل مورد نیاز و دستمزد پزشک بستگی دارد.
سوالات متداول
دوام تزریق ژل هیالورونیک اسید چقدر است؟
این تزریقها به طور معمول بین ۴ تا ۶ ماه دوام دارند. البته باید بدانید بعد از تزریق چندهفته زمان میبرد تا ژل اثر کند. یک دوره درمانی شامل هفتهای یک تزریق به مدت ۳ تا ۴ هفته میباشد.
آیا تزریق هیالورونیک اسید جایگزینی برای تعویض زانو محسوب میشود؟
استفاده از هیالورونیک اسید به طور معمول برای کاهش و درمان علائم آرتروز زانو مورد استفاده قرار میگیرد. در اکثر موارد، بیماران در نهایت نیاز به جراحی زانو خواهند داشت؛ اما تزریق های هیالورونیک این فرآیند را به تعویق میاندازند و به بیمار فرصت میدهند تا خود را از نظر ذهنی و مالی برای جراحی آماده کند.
آیا تزریق ژل به زانو دردناک است؟
ممکن است بیمار در طول تزریق دچار کمی درد شود که ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف خواهد شد.
چه افرادی نباید تزریق هیالورونیک اسید انجام دهند؟
افرادی که در گذشته به محصولات حاوی هیالورونیک اسید حساسیت داشتهاند نباید این تزریق را انجام دهند.
آیا میتوان بعد از تزریق هیالورنیک اسید راه رفت؟
توصیه میشود تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق از انجام حرکتهای شدیدی که زانو را درگیر مینماید خودداری کنید. انجام فعالیتهای روتین مانند راه رفتن منعی ندارد.
چه مدت یک بار میتوان به زانو ژل هیالورونیک اسید تزریق نمود؟
درمان آرتروز زانو به کمک ژل هیالورونیک اسید میتواند شامل یک تزریق تنها یا تزریق دورهای به مدت ۳ تا ۵ هفته شود. بعد از گذشت چند هفته ژل اثر کرده و درد کاهش مییابد و ثاثیر آن تا چندین ماه باقی خواهد ماند. در مواقع لزوم میتوان تزریق را تکرار نمود.
چه مدت بعد از تزریق نتیجه آن نمایان خواهد شد؟
نتیجه این روش بعد از گذشت ۴ تا ۱۲ هفته از تزریق اولیه نمایان خواهد شد و تا ۶ ماه دوام خواهد داشت، در برخی از افراد میزان دوام ممکن است بیشتر نیز باشد.
