میگرن چشمی: علائم، علل و روش های درمانی

یکی از چندین زیرگروه بیماری میگرن، میگرن چشمی نام دارد. این نوع میگرن موجب اختلالات بینایی شده و می تواند همراه با درد و یا بدون آن (حمله کلاسیک میگرنی) باشند. زمانی که میگرن چشمی شروع می شود، ممکن است که شما نورهای چشمک زن و درخشان، خطوط زیگزاگی  یا ستاره مانند ببینید. همچنین ممکن است که این عارضه موجب ایجاد نقاط کور در میدان دید شما شود. میگرن چشمی ممکن است که برروی کارهایی  مانند خواندن، نوشتن و یا رانندگی تأثیر بگذارد. این علائم معمولاً موقتی هستند و میگرن چشمی به عنوان یک بیماری جدی در نظر گرفته نمی شود. در این مقاله قرار است که دلایل ایجاد میگرن چشمی و راه های مقابله با آن را بررسی کنیم. این مسئله را در نظر داشته باشید که برای درمان میگرن حتماً باید به پزشکی مجرب و ماهر مراجعه کنید تا در خصوص درمان و مدیریت عوارض شما را راهنمایی کرده و خطرات، عوارض جانبی و همچنین زمان بهبودی را کاهش دهد.

انواع میگرن چشمی

میگرن چشمی شامل انواع مختلفی از میگرن می شود. دو نوع مهم آن با نام میگرن همراه با هاله و میگرن شبکیه شناخته شده است.

میگرن همراه با هاله

در این نوع میگرن، بینایی دچار اختلال می شود. علائمی همانند جرقه های نور، نقاط کور، دیدن ستاره و یا الگوها از جمله مشکلاتی هستند که پس از مدت کوتاهی از بین می روند. می توان گفت که قابل توجه ترین علائم اختلالات در میگرن چشمی هاله ای، مربوط به بینایی است اما این عارضه ممکن است که بر حواس دیگر نیز تأثیر بگذارد. میگرن چشمی می تواند بر مهارت های حرکتی و یا علائم عصبی مرکزی اختلال ایجاد کند. میگرن چشمی هاله ای می تواند همراه با سردرد و یا بدون آن باشد اما معمولاً پس از مدت کوتاهی از بین می رود. معمولاً اولین علائم هاله ی میگرن همراه با سردرد آغاز می شود و بین مرحله پیش آگاهی تا مرحله اوج سردرد قرار می گیرد. هاله میگرن معمولاً در بیست درصد از افراد تا یک ساعت طول می کشد. میگرن هاله ای در بیست و پنج تا سی درصد افراد وجود دارد و همچنین کمتر از بیست درصد از افرادی که دارای میگرن هاله چشمی هستند، با هر حمله میگرنی دچار هاله میگرن می شوند.

میگرن شبکیه

میگرن شبکیه علائم بصری یا دیداری را تحت تأثیر قرار می دهد که فقط یک چشم  را از قبل و یا طی سردرد میگرنی تحت تأثیر قرار می دهد. علائم میگرن شبکیه بیشتر از میگرن هاله ای است. کاهش دید، ظاهر شدن نورهای چشمک زن و یاحتی کوری موقت را به همراه دارد. ممکن است که تشخیص دو عارضه میگرن هاله ای و شبکیه برای شما دشوار باشد، به همین دلیل در صورتی که نسبت به میگرن شبکیه دچار شک و تردید هستید بهتر است که با پزشک خود مشورت کنید. زیرا این عارضه در برخی اوقات ممکن است که موجب کاهش بینایی برگشت ناپذیر شود.

علائم میگرن چشمی

بین دو میگرن چشمی ذکر شده تفاوت هایی وجود دارد که علائم آن عبارت اند از:

میگرن همراه با هاله:

در میگرن هاله ای، اختلالات بینایی نظیر نقاط کور کوچک  و یا چشمک زن رخ می دهد. سایر علائم عبارت اند از:

-تغییرات بینایی مانند مشاهده نقاط کور، نقاط درخشان، چراغ های چشمک زن و همچنین خطوط زیگزاگ

-بی حس شدن و یا گزگز دست و صورت

-ضعف

-تغییر در گفتار

بعضی از افراد پیش از شروع میگرن، علائم هاله را تجربه می کنند و این علائم ممکن است تا یک ساعت ادامه داشته باشد. با این وجود تمام افرادی که دارای میگرن هستند ممکن است که علائم هاله را به روش معمولی تجربه نکنند.

ممکن است که میگرن با اختلالات بینایی و بدون سردرد همراه باشد. اما اختلالات بینایی برای میگرن شبکیه تنها در یک چشم اتفاق می افتد.

میگرن شبکیه

گاهی اوقات مردم میگرن شبکیه را با هاله بینایی میگرنی که از مغز ناشی می شود، اشتباه می گیرند. در برخی موارد که مردم بیماری خود را میگرن چشمی اعلام می کنند، در واقع یک چشم آنها دچار هاله میگرنی شده است. این عارضه به نظر می آید که از چشم منشاء بگیرد درحالی که علت اصلی میگرن چشمی و اختلالات بینایی ناشی از آن، مغز است و می توان گفت که هیچ تشخیصی به عنوان میگرن چشمی وجود ندارد. معمولاً حمله میگرنی شبکیه از یک چشم شروع می شود و علائم آن عبارت اند از:

-سوسوزدن(دیدن نورهای چشمک زن)

-اسکوتوما(کاهش بینایی)

-نابینایی موقت

علائم بینایی میگرن شبکیه بین پنج تا شصت دقیقه طول می کشد و می تواند در طول زمان افزایش یابد. ممکن است این عارضه از همان اول همراه با سردرد و اختلال بینایی باشد و یا ممکن است درد از یک ساعت بعد آغاز شود. در واقع بسیاری از ما دچار این قبیل علائم بینایی می شویم که با سردرد همراه نیست و به آن علائم کلاسیک هاله میگرنی گفته می شود. اما آنها معمولاً هاله های بینایی معمولی هستند و تنها در یک چشم ایجاد نمی شوند. این علائم عبارت اند از، خطوط زیگزاگی شکل، از دست دادن بینایی همزمان دو چشم(مدت کوتاه)، از دست دادن نیمی از میدان بینایی که در حال حرکت است.

چه مواردی موجب میگرن چشمی می شوند:

علت دقیق ایجاد میگرن چشمی ناشناخته است. با این وجود، نظریه ای وجود دارد که اعلام می کند باریک شدن رگ های خونی باعث کمبود موقت جریان خون در چشم و ایجاد این علائم می شود.

ژنتیک

ژنتیکی  ارتباط مستقیمی با میگرن دارد. در واقع، ژنتیک ممکن است تا شصت درصد، احتمال ابتلا به میگرن را در افراد افزایش دهد در واقع سابقه خانوادگی میگرن یا میگرن چشمی احتمال ابتلا سایر افراد خانواده را افزایش می دهد. با این وجود، الگوی واضحی از وراثت برای میگرن چشمی هنوز ارزیابی نشده است.

سطح هورمون

ممکن است ارتباط مستقیمی بین سطح استروژن و میگرن وجود داشته باشد. با این حال، ماهیت دقیق این رابطه هنوز معلوم نشده است . کاهش غلظت استروژن اصلی ترین دلیل هورمونی ایجاد میگرن است. استروژن هورمونی است که مواد شیمیایی موجود در مغز را که مرتبط با درد است، کنترل می کند. در زنان به دلیل چرخه قاعدگی، بارداری و یائسگی، هورمون ها در نوسان هستند. داروهای ضد بارداری خوراکی و درمان های جایگزین هورمونی نیز موجب تغییر سطح استروژن می شوند. این نوسانات ممکن است در بروز علائم میگرن نقش داشته باشد.

محرک ها

بسیاری از مردم می توانند محرک های میگرن یا ترکیبات  دارای محرک را تشخیص دهند. دانستن این موارد می تواند به ویژه در پیشگیری از میگرن مؤثر باشد. محرک ها ممکن است تأثیرات متفاوتی بر روی افراد بگذارند و برای هر فرد متفاوت باشند.برخی از آنها عبارت اند از:

-چراغ های روشن

-صداهای بلند

-بوهای قوی

-استرس، اضطراب، آرامش پس از یک دوره استرس

-تغییر آب و هوا

-برخی از نوشیدنی های الکلی، به ویژه شراب قرمز

-کافئین بیش از حد یا نوشیدنی های حاوی کافئین

-غذاهای حاوی نیترات (هات داگ، گوشت ناهار)

-غذاهای حاوی مونوسدیم گلوتامات، همچنین به عنوان MSG شناخته می شود (فست فودها، چاشنی ها، ادویه ها، آبگوشت)

-غذاهای حاوی تیرامین (پنیرهای کهنه، سوسیس های سفت، ماهی دودی، محصولات سویا، لوبیا فاوا)

-شیرین کننده های مصنوعی

علل دیگر

-فشار خون بالا

-سیگار کشیدن

-قرص های ضد بارداری

-کم آبی (عدم آب کافی در سیستم)

-قند خون پایین

-ورزش

-خم شدن بیش از حد وپایین آمدن سر

-ارتفاع  زیاد

-گرمای بیش از حد

-تنگ شدن ناگهانی عروق خونی

شما می توانید سعی کنید عواملی که برای ایجاد میگرن در شما محرک هستند، در دفترچه یادداشت روزانه خود بنویسید. دفترچه یادداشت می تواند شامل یادداشت هایی در مورد رژیم غذایی، ورزش، عادات خواب و قاعدگی باشد.

میگرن شبکیه در موارد زیر شایع تر است:

-زنان

-افراد زیر 40 سال

-افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی میگرن یا سردردهای دیگر دارند

-افراد مبتلا به بیماری زمینه ای مانند لوپوس، سخت شدن شریان ها، بیماری سلول داسی شکل، صرع، سندرم آنتی فسفولیپید و آرتریت سلول غول پیکر

تفاوت بین میگرن شبکیه و سایر انواع سردرد

بین میگرن شبکیه و میگرن هاله ای تفاوت های اساسی وجود دارد. این عارضه تنها در یک چشم ،اختلالات بینایی ایجاد می کند. به عنوان مثال در صورتی که نورهای چشمک زن را در چشم راست خود تجربه کنید، چشم چپ شما دارای دید طبیعی خواهد بود. در میگرن هاله ای، علائم اختلال بینایی در هر دو چشم وجود دارد.

یک میگرن معمولی همراه با هاله ممکن است با چشمان بسته  و پشت پلک هم هنوز وجود داشته باشد. بنابراین این قضیه یکی از راه های تشخیص آن است. آیا شما می توانید نورهای چشمک زن را وقتی چشم هایتان  بسته است ببینید؟ اگر این اختلالات ناشی از مغز باشد، می توانید آن را با چشمان بسته ببینید. بیماری های مغزی دیگری مانند سکته مغزی وجود دارد که می تواند موجب مشکلات بینایی شود. اگر تغییرات ناگهانی در بینایی خود مشاهده کردید، بهتر است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید و به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص میگرن چشمی

در حال حاضر، آزمایشی برای میگرن شبکیه وجود ندارد. بنابراین، تشخیص این بیماری معمولا با رد سایر اختلالات احتمالی سردرد اولیه و عوامل اختلال بینایی دیگر از جمله بیماری های چشمی همراه است. در طول ارزیابی، پزشک علائم و سابقه پزشکی فردی و خانوادگی را بررسی می کند سپس بعد از ارزیابی سایر مسائل پزشکی بالقوه، مانند  سکته مغزی که بر جریان خون یک چشم تأثیر گذاشته و گاهی موجب نابینایی موقت می شود، نتیجه نهایی را اعلام می کند.

سن نیز عامل  تاثیر گذار دیگر است و در تشخیص میگرن شبکیه لحاظ می شود. اگر در سن زیر 50 سال ،حمله اختلال بینایی کمتر از یک ساعت طول بکشد و این علائم برای فردی باشد که هیچ سابقه خطرناکی برای سایر بیماری‌های عروقی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، آپنه خواب، سابقه خانوادگی سکته مغزی، قلب نداشته است، در نتیجه احتمال اینکه بیماری ، میگرن شبکیه باشد زیاد است.

اگر در طول حمله  میگرنی بتوانید به پزشک یا اپتومتریست مراجعه کنید، ممکن است با استفاده از ابزاری به نام افتالموسکوپ (چشم بین)، کاهش جریان خون را در چشم شما مشاهده کنند. در این مورد، پزشک شما ممکن است بتواند با اطمینان میگرن شبکیه را تشخیص بدهد.

با این وجود به دلیل اینکه حملات معمولاً مختصر هستند، احتمال بیشتری وجود دارد که بر اساس علائم شما این عارضه تشخیص داده شود و ممکن است برای رد سایر بیماری‌های جدی‌تر چشمی یا سکته به یک متخصص چشم ارجاع داده شوید.

درمان و مقابله با میگرن چشمی

 میگرن می تواند بیماری مختل کننده باشد و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، اگر در هنگام رانندگی نقاط کور یا اختلالات بینایی را می بینید، باید صبر کنید تا آنها عبور کنند. میگرن چشمی معمولاً با گذشت زمان از بین می رود. بهتر است که شما تا زمانی که اختلالات بینایی برطرف نشده، از محرک هایی مانند نور زیاد و  روشنی اجتناب کنید و به استراحت بپردازید. داروهای بدون نسخه و تجویزی وجود دارد که می توانید برای درمان هاله های عود کننده میگرن از آنها استفاده کنید. داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا اکسدرین میگرن نیز ممکن است به کاهش علائم کمک کنند. سایر داروهایی که ممکن است به شما در مدیریت میگرن چشمی کمک کند عبارتند از:

-مسدود کننده های بتا

-ضد صرع

-داروهای ضد افسردگی

-مسدود کننده های کانال کلسیم (فشار خون را کاهش می دهد)

-آسپرین با دوز کم روزانه

-داروهای سه حلقه ای

-تزریق انسداد عصبی

برخی از داروهای تجویزی ذکر شده در صورت بروز علائم میگرن باید به طور منظم و برخی بر اساس نیاز مصرف شوند.

تریپتان ها (سوماتریپتان) و ارگوتامین ها برای میگرن شبکیه استفاده نمی شوند. شما باید برای کاهش این بیماری سیگار کشیدن و مصرف قرص های ضد بارداری را نیز متوقف کنید. ترک سیگار حتماً انجام شود و ممکن است در شرایط خاصی ترک داروهای ضد بارداری خوراکی توصیه شود.

هنگام تجربه میگرن، ممکن است برخی از نکات زیر برای مقابله در خانه مفید باشد:

-دراز کشیدن یا نشستن در یک اتاق تاریک و ساکت

-پوست سر خود را با فشار زیاد ماساژ دهید

-فشار آوردن به شقیقه با دست

-قرار دادن یک حوله مرطوب روی پیشانی

-استراحت و پرهیز از نگاه کردن به صفحه نمایش

چه زمانی به دنبال مشاوره پزشکی باشیم

در صورتی که بینایی شما به طور ناگهانی بدتر شد، حتماً به صورت اورژانسی برای تشخیص ناهنجاری‌ها و علائم بیماری چشم، به پزشک عمومی و یا اپتومتریست مراجعه کنید. اگر به طور ناگهانی بینایی خود را از دست دادید، به ویژه اگر برای اولین بار است که این قضیه برای شما رخ می دهد، مراجعه فوری به اپتومتریست یا پزشک ضروری است. ممکن است که دلایل جدی تری برای از دست دادن بینایی وجود داشته باشد که پزشکان باید آن را بررسی کنند.

خلاصه

ممکن است میگرن چشمی اصلاً نیازی به درمان نداشته باشد، اما در صورتی که به طور مکرر دچار این بیماری می شوید، باید با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر تعداد حملات آن در حال افزایش است، با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک شما می‌تواند مطمئن شود که هیچ بیماری زمینه‌ای جدی وجود نداشته باشد و همچنین می‌تواند داروهایی را برای شما تجویز کند که تعداد دفعات یا شدت علائم را کاهش دهد. اگر از دست دادن شدید بینایی، از دست دادن بینایی در یک چشم و یا بروز مشکلاتی در فکر کردن را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سؤالات متداول

1-چه چیزی باعث میگرن چشمی می شود؟

محرک های رایج نظیر استرس، تغییرات هورمونی، چراغ های روشن یا چشمک زن، نوشیدن الکل (شراب قرمز)، تغییرات آب و هوا، حذف وعده های غذایی یا غذا نخوردن، خواب زیاد یا کم، موجب میگرن می شود.

2-میگرن چشمی چقدر جدی است؟

حملات  میگرن چشمی می توانند در توانایی شما برای انجام کارهایی مانند خواندن، نوشتن یا رانندگی اختلال ایجاد کند. این علائم معمولاً موقتی هستند و به همین دلیل میگرن چشمی یک بیماری جدی در نظر گرفته نمی شود.

3-چگونه میگرن چشمی را تسکین دهیم؟

اختلال بینایی میگرن چشمی معمولاً کمتر از 60 دقیقه طول می کشد، بنابراین اکثر افراد نیازی به درمان ندارند. بهتر است که اگر در حال انجام کاری هستید، آن را متوقف کنید و به چشمان خود استراحت دهید تا بینایی شما به حالت عادی بازگردد. اگر سردرد دارید، مسکنی را که پزشک توصیه کرده است مصرف کنید.

4-آیا میگرن چشمی منجر به سکته می شود؟

میگرن چشمی یا میگرن هاله ای و سکته مغزی، دو بیماری کاملاً متفاوت هستند. داشتن یک حمله به این معنی نیست که شما دچار سکته شده اید یا در شرف سکته هستید. با این حال، تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به میگرن هاله ای در معرض افزایش خطر سکته مغزی هستند.

5-آیا اضطراب می تواند باعث میگرن چشمی شود؟

استرس عاملی شایع در سردردهای میگرنی از جمله عارضه میگرنی چشمی است. از آنجایی که اضطراب باعث استرس می شود، می توان گفت که این عامل، یکی از علل شایع سردردهای میگرنی است.

6-تفاوت بین میگرن چشمی و میگرن شبکیه چیست؟

افراد ممکن است از اصطلاحات میگرن چشمی و میگرن شبکیه به معنای یکسانی استفاده کنند، اما تفاوت های مهمی میان این دو بیماری وجود دارد. میگرن چشمی هاله ای به طور کلی در هر دو چشم رخ می دهد. میگرن شبکیه عارضه ای نادر است و فقط در یک چشم اتفاق می افتد، زمانی که عروقی که خون را به چشم می رسانند باریک می شوند معمولاً میگرن شبکیه را به دنبال دارد.

7-میگرن چشمی چقدر شایع است؟

تخمین زده می شود که هاله بینایی در 20 تا 25 درصد افراد مبتلا به سردردهای میگرنی رخ می دهد.

8-وقتی خطوط زیگ زاگ را در دید خود می بینید به چه معناست؟

افراد مبتلا به میگرن چشمی می توانند علائم بینایی مختلفی داشته باشند. به طور معمول در این عارضه شما می توانید یک نقطه کور کوچک و بزرگ (اسکوتوما) را در دید مرکزی خود با نورهای درخشان و سوسو زن  یا یک خط زیگزاگ درخشان (دگردیسی) در داخل نقطه کور ببینید.

10-میگرن چشمی چقدر می تواند ادامه داشته باشد؟

یک میگرن معمولی چشمی تقریباً 30 دقیقه طول می کشد و معمولاً یک چشم را در یک زمان مشخص، تحت تأثیر قرار می دهد.

11-آیا کافئین می تواند باعث میگرن چشمی شود؟

محرک های میگرن چشمی می تواند شامل کافئین، شکلات، شراب قرمز، پنیر آبی، آجیل و گوشت های فرآوری شده باشد. استرس یا رها شدن از تنش نیز از جمله محرک های دیگر هستند.